Centrum Medyczne MEDYK Rzeszów

Cukrzyca – choroba cywilizacyjna 21. wieku

W Polsce na cukrzycę choruje obecnie co najmniej 3 mln osób, z czego przynamniej 1/3 nie została zdiagnozowana. Ze względu na jej powszechne występowanie cukrzycę nazywa się chorobą cywilizacyjną.

Co to takiego cukrzyca?

Cukrzyca to grupa chorób metabolicznych, charakteryzująca się hiperglikemią (podwyższonym poziomem glukozy we krwi) wynikającą z defektu produkcji lub działania insuliny. Ze względu na przyczynę i przebieg choroby, można wyróżnić: cukrzycę typu 1, typu 2, cukrzycę ciężarnych i inne, rzadziej występujące typy.

CUKRZYCA TYPU 2

Cukrzyca typu 2 to najczęstsza postać cukrzycy, w której pierwotnie dochodzi do zmniejszonej wrażliwości tkanek na insulinę (insulinooporność). Stan ten wymaga produkcji nadmiernej ilości insuliny, co w dalszym przebiegu choroby przekracza zdolności wydzielnicze trzustki.

Objawy:

• częste oddawanie moczu
• zwiększone uczucie pragnienia
• uczucie suchości w ustach
• zwiększony apetyt i uczucie głodu po posiłkach
• niespodziewana utrata masy ciała pomimo spożywania dostatecznej ilości jedzenia
• zmęczenie
• pogorszenie się wzroku
• trudne gojenie się ran
• bóle głowy.

CUKRZYCA TYPU 1

W cukrzycy typu 1 proces autoimmunologiczny niszczy komórki wysp trzustkowych produkujące insulinę, co wywołuje pierwotny, brak insuliny we krwi, przy zachowaniu normalnej wrażliwości tkanek na ten hormon.

Objawy:

• przewlekłe zmęczenie i senność
• brak apetytu
• nadmierne pragnienie
• nagły spadek wagi, w tym masy mięśniowej
• częste oddawanie moczu
• zimne palce, nawet w czasie wysokich temperatur
•  uczucie suchości w ustach
• suchość skóry i błon śluzowych
• zapach acetonu z ust
• zaburzenia widzenia
• częste infekcje intymne

CUKRZYCA CIĘŻARNYCH

Cukrzyca ciężarnych jest wynikiem zmian hormonalnych związanych z ciążą. To przejściowe zaburzenie, rozpoznawane na podstawie podwyższonego stężenia glukozy we krwi, pojawiające się u zdrowych dotąd kobiet i ustępujące całkowicie po zakończeniu ciąży. Niemniej stanowi ono zagrożenie dla płodu i kobiety, a ponadto u 30-50% kobiet, u których stwierdzano cukrzycę ciężarnych, w ciągu najbliższych 15 lat rozwija się cukrzyca typu 2.

Hiperglikemia – przecukrzenie

Typowe objawy hiperglikemii to:

• wzmożone pragnienie
• konieczność częstego oddawania moczu
• apatia
• senność
• nudności
• bóle głowy
• problemy z koncentracją

Leczenie hiperglikiemii

Dla wyrównania poziomu cukru we krwi konieczne jest spożywanie jak największej ilości wody oraz zmiana nawyków żywieniowych i uprawianie aktywności fizycznej. Istotne jest również regularne przyjmowanie leków. Jeśli podejmowane kroki nie przynoszą żadnych efektów, a u cukrzyka nadal utrzymuje się hiperglikemia – nie należy zwlekać i skonsultować się z lekarzem diabetologiem, który pomoże wdrożyć odpowiednie leczenie.

Hipoglikemia – niedocukrzenie

Hipoglikemia, zwana inaczej niedocukrzeniem lub po prostu niskim poziomem cukru we krwi, jest zaburzeniem gospodarki węglowodanowej w organizmie. O hipoglikemii można mówić, gdy poziom cukru (glukozy) w osoczu spada poniżej 70 miligramów na decylitr.

Objawy:

• silny głód;
• niepokój, nerwowość, zaburzenia koncentracji;
• tachykardia (przyspieszona akcja serca);
• osłabienie;
• nudności i wymioty, czasami zawroty głowy;
• zlewne poty;
• drżenie mięśniowe;
• stany lękowe, pobudzenie, agresja;
• zaburzenia koordynacji ruchowej;
• zaburzenia oddychania i krążenia;
• rozszerzenie źrenic, podwójne widzenie, drgawki;
• senność, a nawet śpiączka.

Leczenie hipoglikemii

Leczenie hipoglikemii zależy od stopnia nasilenia choroby. W przypadku lekkiego i umiarkowanego niedocukrzenia podaje się doustnie szybko wchłaniające się cukry proste (słodki napój lub pokarm), a gdy stan się poprawi, węglowodany złożone (np. jabłko, banan, kanapki). Przy lekkiej hipoglikemii stan pacjenta powinien ulec poprawie po krótkim czasie. Ważne, aby zaprzestać wysiłku fizycznego. Ciężka postać choroby powoduje zaburzenia świadomości i trudności z połykaniem, dlatego wtedy trzeba jak najszybciej wezwać pomoc medyczną.

Pierwsza pomoc cukrzykowi

Osoba nieprzytomna:

Po czym poznać, że osoba nieprzytomna jest cukrzykiem?

• zapach acetonu z ust
• specjalna opaska (nie każdy chory ją nosi)

Co robić?

1. Wezwij pogotowie

2. Ułóż poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej

3. Okryj nieprzytomną osobę, by zapobiec wychłodzeniu organizmu

Osobie nieprzytomnej nie podawaj nic do picia ani jedzenia!

Osoba przytomna:

1. Zapytaj poszkodowanego, czy brał leki i jadł tego dnia
2. W przypadku potwierdzenia hiperglikemii zadzwoń po karetkę
3. W przypadku potwierdzenia hipoglikemii przytomnej osobie podaj szybko wchłaniające się cukry proste (cukierka, słodki napój). Po 20 minutach należy sprawdzić, czy poziom cukru u poszkodowanego się podniósł.

Nie podawaj choremu insuliny samodzielnie, jeśli nie potwierdził, że zapomniał przyjąć swoją dawkę tego dnia!

Poradnie diabetologiczne CM Medyk:

Rzeszów

ul. Szopena 1, tel.
tel. 17 850 93 40

ul. Lisa-Kuli 9D
tel. 17 853 69 37