Rak jądra – podstawowe informacje
Rak jądra jest jednym z najrzadziej diagnozowanych nowotworów złośliwych u mężczyzn – stanowi ok. 1,6% ogółu zachorowań na nowotwory męskie. To w ok. 95% nowotwór zarodkowy, wywodzący się z komórek germinalnych (w warunkach fizjologicznych powstają z nich plemniki). Charakteryzuje się występowaniem u młodszych mężczyzn w wieku 24-40 lat. W tej grupie wiekowej stanowi już 25 proc. wszystkich nowotworów. Wczesna diagnostyka i dobór odpowiedniej terapii pozwalają skutecznie zwalczyć chorobę.
Rak jądra – przyczyny
Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia raka jądra to:
W zwiększeniu ryzyka wystąpienia raka jądra może mieć udział także zakażenie wirusem HIV oraz czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenie środowiska czy narażenie na substancje chemiczne.
Rak jądra – objawy
Rak jądra, szczególnie w początkowym stadium choroby, nie daje jednoznacznych i uciążliwych objawów, przez co często jest bagatelizowany. Pierwszym niepokojącym sygnałem, że dzieje się coś złego, jest bezbolesne powiększenie części lub całego jądra, wyczuwalny guzek w okolicach jąder lub zaczerwieniona moszna. Do wizyty u lekarza powinny skłonić także ból/stan zapalny w okolicach jądra, uczucie dyskomfortu, twardość jądra czy uczucie ciężaru w mosznie.
Zaawansowana choroba objawia się bólami brzucha i okolic lędźwiowych, kaszlem i bólem w klatce piersiowej, a także krwiopluciem, utratą wagi i brakiem apetytu, czy bólem w kościach i objawami neurologicznymi.
Rak prostaty – diagnostyka
Najczęściej raka jądra diagnozuje się na początku poprzez badanie fizykalne wraz z oceną obwodowych węzłów chłonnych. Badanie to wykonuje urolog. Na konsultacje z urologiem można umówić się w w wybranych placówkach Centrum Medycznego Medyk.
Następnie pacjenta kieruje się na badanie USG jąder, oznaczenie poziomu biomarkerów nowotworowych AFP, βHCG i LDH oraz podstawowe badania krwi: morfologii i badań biochemicznych.
Jeżeli w USG lub badaniu fizykalnym został wykryty guz jądra, następnym krokiem jest tomografia komputerowa jamy brzusznej, miednicy i klatki piersiowej. Dzięki temu możliwe jest ustalenie stopnia zaawansowania choroby i zlokalizowania ewentualnych przerzutów. Jeśli istnieją wskazania, pacjenta można skierować także na badanie scyntygrafii kości oraz rezonansu magnetycznego.
Następnie, po wykryciu patologicznych zmian w obrębie jądra, pacjent zostaje skierowany na zabieg orchidektomii, czyli chirurgicznego usunięcia jądra. Usunięte tkanki wysyła się do badania histopatologicznego, by można było ustalić typ i zaawansowanie nowotworu.
Typy raka jądra i ich leczenie
Nienasieniaki jądra występują zazwyczaj u młodych mężczyzn w trzeciej dekadzie życia. Pierwszym etapem leczenia raka jądra we wszystkich stopniach zaawansowania jest chirurgiczne usunięcie jądra czyli tzw. orchidektomia. Rak jądra typu nienasieniak jest nowotworem o niskiej promieniowrażliwości. U chorych we wczesnym stadium choroby można wykonać limfadektomię zaotrzewnową, a w przypadku nowotworów zaawansowanych stosowana jest chemioterapia. W I stopniu zaawansowania guza rozważyć można poddanie chorego wnikliwej obserwacji po zabiegu chirurgicznym. W pierwszym roku po zabiegu co miesiąc wykonuje się badanie przedmiotowe i podmiotowe, a także oznaczanie stężeń markerów nowotworowych. Co dwa miesiące pacjent wykonuje RTG klatki piersiowej, a tomografię jamy brzusznej co pół roku. Wraz z upływem lat badania diagnostyczne wykonuje się coraz rzadziej.
W przypadku raka jądra w stopniu IIA standardowym postępowaniem jest limfadenektomia zaotrzewnowa i dokładna obserwacja chorego lub chemioterapia uzupełniająca.
W stopniu IIB i IIC rak jądra wymaga zastosowania chemioterapii (2-3 cykle), a następnie usunięcia chirurgicznego zmian przetrwałych po leczeniu cytostatykami.
W stopniu III standardowym postępowaniem jest chemioterapia (4 cykle wg programu BEP – bleomycyna, etopozyd i cisplatyna).
Nasieniak jądra występuje najczęściej u mężczyzn po 40. roku życia. W tym wypadku leczenie polega na usunięciu jądra (orchidektomii) w każdym stopniu zaawansowania klinicznego. Nasieniaki we wczesnych stopniach zaawansowania leczy się uzupełniająco napromienianiem, natomiast nowotwory zaawansowane – lekami cytostatycznymi lub w sposób skojarzony.
W I stopniu zaawansowania alternatywnym postępowaniem rekomendowanym jest aktywna obserwacja po dokonanym zabiegu chirurgicznym. Jeżeli obserwacja jest niemożliwa lub guz ma cechę T3 lub T4 – stosowana jest radioterapia w obszarze zaotrzewnowych węzłów chłonnych.
W stopniu IIA i IIB stosuje się chemioterapię (3 cykle wg programu BEP lub 4 cykle EP) lub radioterapię. W stopniu IIC konieczna jest chemioterapia skojarzona z leczeniem promieniami obszaru masy nowotworu, pozostałej po leczeniu systemowym.
W stopniu III rutynowym postępowaniem jest chemioterapia (3-4 kursy BEP) i ewentualne napromienianie bądź ewentualnie chirurgiczne usunięcie zmian resztkowych.
Rak prostaty – profilaktyka
Podstawową metodą profilaktyki raka jądra jest samobadanie jąder, które należy wykonywać raz w miesiącu. Wszystkie nieprawidłowości w obrębie worka mosznowego wykryte podczas badania powinny być niezwłocznie skonsultowane z lekarzem. Wizytę ze specjalistą można umówić w Centrum Medycznym Medyk.
