Rak prostaty
Rak prostaty (rak stercza, rak gruczołu krokowego) zajmuje u mężczyzn drugie miejsce w zestawieniu zapadalności i umieralności z powodu nowotworów złośliwych. Liczba diagnozowanych chorych z rakiem prostaty rośnie w większości rozwiniętych krajów świata, głównie w wyniku upowszechnienia się oznaczania stężenia markera nowotworowego PSA w surowicy u osób bez klinicznych objawów raka prostaty (tzw. skrining), dzięki większej świadomości zdrowotnej oraz wydłużaniu się długości życia mężczyzn. W Polsce zachorowania na raka gruczołu krokowego podwoiły się w ciągu ostatnich 10 lat.
Zasadnicze znaczenie dla rozpoznania groźnej choroby jaką jest rak prostaty, ma określenie stężenia PSA w surowicy, aczkolwiek należy podkreślić, że marker ten nie jest swoisty dla raka gruczołu krokowego – jego stężenie wzrasta także w następstwie rozrostu łagodnego oraz zapalenia stercza. Podwyższone stężenie markera nowotworowego PSA w surowicy osoby z podejrzeniem raka, nie może być traktowane jako jednoznaczny objaw raka prostaty.
Rak prostaty – objawy
Na wczesnym etapie rozwoju nowotworu prostaty, ze względu na to, że gruczolakoraki rozwijają się zwykle w tylnej części strefy obwodowej gruczołu, alarmowe objawy raka prostaty zwykle nie występują. U mężczyzn z łagodnym przerostem gruczołu krokowego pojawiają się dolegliwości powodowane przeszkodą podpęcherzową, które są zupełnie niezależne od rozwijającej się choroby nowotworowej. Najczęstszymi objawami jakie daje rak prostaty zaawansowany miejscowo są skutki przeszkody podpęcherzowej. U niewielu chorych pojawia się:
Nowotwór jądra
Jaka jest zapadalność i śmiertelność na raka jelita grubego, czyli jak ważny jest ten problem?
Nowotwór jądra jest stosunkowo rzadką chorobą nowotworową. Corocznie w Polsce notuje się nieco ponad tysiąc nowych przypadków, co lokuje go na odległych pozycjach w porównaniu z innymi nowotworami złośliwymi u mężczyzn.
A jednak z 2 powodów zajmuje on szczególną pozycję pośród innych nowotworów – jest:
W Polsce z diagnozą nowotworu złośliwego jądra żyje około 14 tys. mężczyzn, co jest konsekwencją wysokiej przeżywalności chorych z tym rozpoznaniem.
Rodzaje nowotworów jądra
Wyróżniamy:
Najczęściej jednak dzielimy nowotwory na:
Są to nowotwory najczęściej występujące u mężczyzn.
Przyczyny nowotworu zarodkowego jądra
Obecnie uważa się, że zachorowaniu sprzyjają zaburzenia rozwojowe występujące w łonie matki. Ujawnia się ono, gdy układ hormonalny mężczyzny pracuje pełną parą – stąd występowanie nowotworu u młodych panów.
Nowotwór może pojawić się poza jądrem, co pokazuje, że zaburzeniu może ulec wędrówka komórek rozrodczych z pęcherzyka żółtkowego (struktura zarodka) do zawiązków jąder.
Większe ryzyko zachorowania jest związane także z problemami z płodnością.
Wzrost częstości występowania nowotworu zarodkowego jądra obserwuje się w Europie. Sugeruje to wpływ czynników środowiskowych na powstawanie choroby, które zaburzają prawidłowy rozwój jądra.
Te czynniki to np. środki ochrony roślin i związki chemiczne znajdujące się w plastiku.
Obserwuje się także zwiększoną częstość nowotworów jądra u krewnych pacjentów z już rozpoznaną chorobą. Wiąże to nowotwór z pewnymi nieprawidłowościami genetycznymi – zatem czynnik dziedziczny odgrywa tu istotna rolę.
Jakie objawy powinny zaniepokoić oraz co zrobić, jak one wystąpią?
Typowym objawem nowotworu jądra jest pojawienie się w jądrze twardego guzka. Czasem twarde staje się całe jądro, jądro może też się powiększać.
Ból nie jest typowym objawem. Symptomy mogą być jednak różnorodne, dlatego warto badać jądra samodzielnie. Zgłoś się jak najszybciej do lekarza, jeśli coś Cię zaniepokoi lub zaobserwujesz jakieś zmiany.
Mężczyźni często odwlekają wizytę u lekarza ze względu na wstyd. To podstawowa przyczyna opóźnienia diagnostyki i leczenia. A nowotwór może rozwijać się naprawdę szybko!
Lekarzem, u którego skonsultujesz guz w jądrze, jest urolog.
Potrzebujesz do niego skierowanie. Jeśli podejrzewasz, że rozwija się nowotwór jądra, masz prawo domagać się bardzo szybkiego objęcia specjalistyczna opieką.
Diagnostyka nowotworu jądra
Podstawową rozpoznania klinicznego raka jądra jest badanie fizykalne, którego doskonałym uzupełnieniem jest ultrasonografia. Z pomocą badanie USG można wykryć bardzo małe zmiany znajdujące się w mosznie i jądrze.
W wielu krajach zaleca się młodym mężczyznom samobadanie jąder raz w miesiącu, analogicznie do samokontroli piersi, którą powinny przeprowadzać kobiety.
W badaniu palpacyjnym moszny wyczuwa się zwykle twardy, niebolesny guz obejmujący poszczególne struktury narządu lub całe jądro.
Wykrycie niepokojącej zmiany powinno zostać jak najszybciej skonsultowane z lekarzem.
W przypadku raka jądra nie ma uznanych metod przesiewowych. Jeśli istnieje podejrzenia guza jądra, to wykonuje się badanie ultrasonograficzne.
Szczegółowe rozpoznanie choroby nowotworowej opiera się najczęściej na wyniku badania histopatologicznego jądra, usuniętego z dostępu pachwinowego.
W celu oceny stopnia zaawansowania procesu chorobowego wykonuje się morfologię i badania biochemiczne (parametry wątrobowe i nerkowe), badanie stężenia markerów nowotworowych (beta-HCG, AFP, LDH), zdjęcie RTG klatki piersiowej, tomografię komputerową jamy brzusznej i miednicy mniejszej, scyntygrafię kości (jeśli występują bóle kostne), rezonans magnetyczny OUN – gdy występują niepokojące objawy neurologiczne.
Pamiętajmy, rokowanie w nowotworze jądra jest dobre. We wczesnych stopniach zaawansowania można wyleczyć trwale wszystkich pacjentów (lub prawie wszystkich)!
Dlatego nie lekceważ niepokojących objawów i nie wahaj się ze zgłoszeniem do lekarza.
