Kto powinien się zaszczepić?
-powszechne programy szczepień przeciw HPV najczęściej wskazują na dziewczynki i chłopców w wieku 12-13 lat.
-osoby w wieku do 26 lat, które wcześniej nie były zaszczepione.
Chcesz zaszczepić dziecko w wieku 12-13 lat? Teraz w ramach powszechnego programu bezpłatnych szczepień możesz to zrobić w przychodniach POZ CM Medyk. Jak? Umów wizytę:
– bezpośrednio w przychodni Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ),
– przez infolinię 989 (7 dni w tygodniu od godz. 7:00 do 20:00),
– przez Internetowe Konto Pacjenta (IKP).
Szczepimy również osoby powyżej 13. roku życia. Zadzwoń, poznaj szczegóły i umów się na szczepienie w wybranej placówce CM Medyk:
tel. 17 850 93 40
Dlaczego warto się zaszczepić?
Szczepionka chroni przed najbardziej onkogennymi typami wirusa 16 i 18. Dodatkowo chroni przed zmianami przednowotworowymi i nowotworami narządów płciowych i odbytu oraz brodawkami narządów płciowych.
Czy szczepionki są skuteczne?
Badania wskazują, że w krajach, w których prowadzone były programy szczepień przeciw HPV, odnotowano 90% redukcję infekcji wirusem HPV typu 6, 11, 16 i 18 oraz 90% mniejszą zachorowalność na brodawki narządów płciowych. Ponadto aż o 85% zmniejszyła się liczba patologii wysokiego stopnia szyjki macicy.
Szczepionki przeciw HPV są bezpieczne i dobrze tolerowane. Występuje niewiele działań niepożądanych, tj. ból w miejscu wstrzyknięcia, zaczerwienienie , świąd, obrzęk, zmęczenie, ból głowy i mięśni.
Czy wiesz, że…
– HPV jest wirusem brodawczaka ludzkiego i ma aż 150 typów.
– Część z nich jest wysokoonkogenna, co znaczy, że zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwór. Część to typy niskoonkogenne, które wywołują powstawanie brodawek płciowych zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.
– Wirus HPV przenosi się drogą płciową
– Najbardziej onkogenne typy wirusa HPV – 16 i 18 – są odpowiedzialne za ok. 70% przypadków raka szyjki macicy.
– Prawie każda aktywna seksualnie osoba w ciągu swojego życia zakazi się wirusem HPV.
– Większość osób, bo 80-90 proc., zwalcza wirusa
– U 20-10 proc. dochodzi do przetrwałego zakażenia – co z kolei może prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy, odbytu, pochwy, sromu, prącia lub gardła.
Wirus grypy przenosi się drogą kropelkową, dlatego łatwo się nim zarazić. Objawy choroby, która bardzo szybko się rozwija to:
-wysoka gorączka, katar, kaszel, ból głowy
-bóle mięśniowe
-ogólne uczucie osłabienia i rozbicia
-niekiedy wymioty i łagodna biegunka, a u małych dzieci ból brzucha.
Grypę łatwo pomylić z przeziębieniem, szczególnie na początku, dlatego gdy pojawią się pierwsze objawy, należy skonsultować się z lekarzem. Pamiętaj, że w razie podejrzenia grypy w żadnym wypadku nie należy chodzić do pracy. Koniecznie trzeba zostać w domu i odpoczywać. Grypa mija sama, zwykle po 7 dniach. Jednak czasami mogą pojawić się powikłania, które mogą skutkować hospitalizacją lub nawet śmiercią.
Grypa zagraża każdemu, ale szczególnie ciężko przechodzą ją:
-osoby powyżej 65. roku życia
-dzieci poniżej 5. roku życia
-kobiety w ciąży
-osoby z nadwagą/otyłością
-osoby z przewlekłymi chorobami: serca, płuc, niedoborami odporności (np. zakażenie wirusem HIV), cukrzycą, zastoinową niewydolnością serca.
Żeby zminimalizować możliwość zakażenia wirusem grypy, należy:
-zaszczepić się
-często myć ręce
-kichać w chusteczki lub w zgięcie łokciowe tak, aby nie przenosić wydzieliny na dłonie, którymi często dotykamy twarzy
-unikać przebywania w zatłoczonych miejscach (szczególnie w czasie nasilenia sezonu grypowego)
-unikać dotykania oczu, nosa i ust rękami, którymi dotykaliśmy np. klamek, poręczy, pieniędzy
-pozostać w domu w przypadku objawów choroby.
Szczepienie przeciwko grypie nie chroni w 100 proc. przed zachorowaniem, ale dzięki niemu, nawet w przypadku wystąpienia choroby, jej przebieg będzie łagodniejszy.
Po podaniu szczepionki odporność rozwija się w ciągu dwóch–trzech tygodni i utrzymuje się 6–12 miesięcy.
Efekty uboczne szczepienia nie są groźne. Przez dwa dni po szczepieniu możesz mieć miejscowe zaczerwienienie i ogólnie, czuć osłabienie – objawy te mijają samoistnie. W przypadku pogorszenia stanu zdrowia po szczepieniu niezbędny jest kontakt z lekarzem.
Ponieważ wirus grypy szybko się zmienia, co roku skład szczepionki się zmienia. Jest on opracowywany w oparciu o nowe szczepy wirusa, które wywołują grypę w danym sezonie. Dlatego warto szczepić się co roku.
Na grypę zaszczepisz się w każdej placówce CM Medyk. Zadzwoń do wybranej przychodni lub na infolinię 517 194 743 i umów się na dogodny termin.
Kleszczowe zapalenie mózgu to ostra choroba wirusowa, która często wiąże się z powikłaniami neurologicznymi. Źródłem infekcji może być ukąszenie przez zakażonego kleszcza, poprzez spożycie niepasteryzowanego mleka zakażonego zwierzęcia lub znacznie rzadziej poprzez transfuzję krwi lub przeszczep narządu od osoby w fazie wiremii. Okres inkubacji choroby wynosi od 7 do 14 dni. W pierwszej fazie, zakażenie przebiega bezobjawowo lub wywołuje objawy podobne do grypy. U części osób zakażonych, po 7-14 dniach dochodzi do zajęcia ośrodkowego układu nerwowego. Może dojść do zapalenia rdzenia kręgowego, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. U 35%–58% chorych z zajęciem ośrodkowego układu nerwowego dochodzi do trwałych powikłań neurologicznych, a u ok. 1/100 chorych zakażenie kończy się zgonem.
Pamiętaj, że:
Nie da się łatwo uchronić przed ukąszeniami kleszczy i nie da się przewidzieć czy dany kleszcz przenosi wirusa,
Szczepienie jest obecnie jedynym skutecznym sposobem uchronienia się przed tą ciężką chorobą i jej powikłaniami,
Żeby utrzymać ochronę przed zakażeniem konieczne jest przyjęcie 3 dawek szczepienia pierwotnego oraz dawkę przypominającą co 3-5 lat.
W Polsce liczbę zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu szacuje się na 150 do ponad 250 przypadków rocznie. Najwięcej zachorowań obserwuje się w rejonach północno-wschodniej Polski (do 80% zakażeń w danym roku). Sezonowość zachorowań wiąże się z dwoma okresami aktywności kleszczy: dominującym – wiosenno-letnim i słabszym – jesiennym. Na świecie odnotowuje się rocznie ponad 10,000 zachorowań na kleszczowe zapalenie mózgu, głównie w północno-wschodnich oraz środkowych regionach Europy oraz w północnych regionach Azji.
O szczepionce
Dostępne są inaktywowane szczepionki przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Aby skutecznie ochronić się przed zakażeniem konieczne jest przyjęcie 3 dawek szczepienia pierwotnego oraz dawek przypominających co 3-5 lat. Zaszczepienie zimą lub wczesną wiosną zapewnia ochronę już od początku aktywności kleszczy (od kwietnia do października). Szczepionki zalecane są w określonych grupach zawodowych oraz osobom przebywającym na obszarach endemicznych. Szczepionki przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu cechuje wysoka skuteczność – na 100 szczepionych powyżej 95 osób wytwarza przeciwciała ochronne zabezpieczające przed powikłaniami.
Przeciwwskazaniem do szczepienia przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu są reakcja anafilaktyczna po wcześniejszej dawce szczepionki, ostra choroba przebiegająca z gorączką oraz nasilona reakcja alergiczna na substancje pomocnicze wchodzące w skład szczepionki. Po podaniu szczepionki mogą występować miejscowe niepożądane odczyny poszczepienne, głównie przemijający ból w miejscu wstrzyknięcia obrzęk, bolesność, zaczerwienienie. Może też rzadko dochodzić do odczynów uogólnionych, np. przejściowy stan gorączkowy, ogólne osłabienie, objawy grypopodobne.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Wszystkie informacje dotyczące szczepień podczas wyjazdu zagranicznego znajdują się tu: Medycyna podróży
Zakażenia pneumokokowe są wywoływane przez bakterię zwaną pneumokokiem wytwarzającą otoczkę polisacharydową, która warunkuje rozwój określonych objawów. Spośród 90 znanych typów pneumokoków, tylko niektóre są niebezpieczne dla człowieka. Nawet 60% dzieci uczęszczających do żłobka lub przedszkola może mieć bakterie w nosie i gardle nie mając objawów ale narażając inne osoby wrażliwe na zakażenie – zjawisko to nazywamy nosicielstwem. Najczęściej pneumokoki wywołują choroby górnych dróg oddechowych, zapalenie gardła, zatok oraz zapalenie oskrzeli. Pneumokoki są najczęstszą przyczyną zapalenia ucha środkowego, które u niektórych dzieci kończy się trwałą głuchotą. Bakterie mogą dostać się do krwi i wywołać zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, sepsę (posocznicę). Jeżeli dochodzi do najcięższego scenariusza – zajęcia narządów wewnętrznych (tak zwanej inwazyjnej choroby pneumokowej) wiele dzieci umiera albo ma trwałe uszkodzenia narządów, w szczególności mózgu.
Pamiętaj, że:
Zakażenia pneumokokami występują we wszystkich grupach wieku, ale najbardziej narażone są małe dzieci do 2 lat i osoby starsze powyżej 65 lat,
Pneumokoki coraz częściej stają się oporne na antybiotyki,
Masowe szczepienia małych dzieci chronią też pośrednio osoby starsze, które najczęściej zakażają się od dzieci.
Zakażenia pneumokokowe są jedną z głównych przyczyn zachorowalności i umieralności dzieci na świecie, co roku umiera ponad 1,5 mln osób z powodu zakażeń pneumokokowych, z tego ok. 1 mln z powodu zapaleń płuc. W Polsce każdego roku odnotowuje się ponad 1000 przypadków Inwazyjnej Choroby Pneumokokowej. Liczba zakażeń nieinwazyjnych nie jest dokładnie znana. Ocenia się, że na pneumokokowe zapalenie płuc choruje co najmniej kilkanaście tysięcy osób, a na zapalenie ucha środkowego kilkadziesiąt tysięcy osób.
O szczepionce
Znane są dwa rodzaje szczepionek przeciw pneumokokom. Szczepionki skoniugowane zawierają oczyszczone polisacharydy otoczkowe 13 lub 10 serotypów pneumokoków połączonych z nośnikiem białkowym. Są stosowane u dzieci od 6 tyg. życia, młodzieży i dorosłych. Chronią przed zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, sepsą, bakteriemią, zapaleniem płuc oraz zapaleniem ucha wywoływanym przez serotypy pneumokoków zawartych w danej szczepionce. W zależności od wieku szczepienie obejmuje 1-4 dawki. Szczepionki polisacharydowe zawierają oczyszczone polisacharydy otoczkowe 23 serotypów pneumokoków do stosowania u osób od 2 lat, ale głównie dorosłych powyżej 65 lat jako ochrona przed zapaleniem płuc oraz IChP, głównie chorych z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, układu krążenia oraz z zaburzeniami odporności.
Obydwa rodzaje szczepionek są bezpieczne i dobrze tolerowane. Po ich podaniu mogą wystąpić łagodne odczyny poszczepienne jak zaczerwienienie, obrzęk, wrażliwość na dotyk, ból w miejscu wstrzyknięcia. Niekiedy obserwuje się gorączkę, rozdrażnienie, niespokojny sen, obniżenie łaknienia, wymioty, biegunkę i wysypkę.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Błonica, określana też jako dyfteryt, krup lub dławiec, jest ostrą i ciężką chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie zwane maczugowcami błonicy. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z osobą chorą lub nosicielem, rzadziej przez kontakt z zakażonymi zwierzętami, takimi jak koty, psy i konie. Objawy pojawiają się początkowo w miejscu kolonizacji bakterii, czyli w gardle, na migdałkach podniebiennych, w krtani, rzadziej w nosie, na spojówkach i błonach śluzowych narządów płciowych. W miejscach wniknięcia do organizmu bakterie wywołują martwicę tkanek, tzw. pseudobłony rzekome mające postać szarych, półprzezroczystych lub czarnych nalotów, krwawiących przy próbie oderwania. Razem z powiększającymi się szyjnymi węzłami chłonnymi i obrzękiem szyi mogą prowadzić do zwężenia światła gardła i krtani, oraz zgonu w wyniku niewydolności oddechowej lub zatrzymania krążenia. Maczugowce błonicy wydzielają silną toksynę błoniczą, która rozprzestrzeniając się w organizmie, może prowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu wielu narządów, tj. zapalenia mięśnia sercowego, martwicy cewek nerkowych. Mogą również wystąpić powikłania neurologiczne, takie jak porażenie podniebienia i tylnej ściany gardła, porażenie mięśni odpowiedzialnych za ruchy gałek ocznych, porażenia kończyn i mięśni twarzy.
Pamiętaj, że:
Błonica jest chorobą zagrażającą życiu, może prowadzić do uduszenia, zatrzymania akcji serca i powikłań neurologicznych;
Pojedyncze przypadki zachorowań w Europie podkreślają znaczenie szczepień nawet w sytuacji, kiedy choroba prawie nie występuje;
Osobom dorosłym zalecane są dawki przypominające szczepionki co 10 lat, z powodu zanikania odporności z upływem czasu.
Do czasu wprowadzenia masowych szczepień błonica była przyczyną częstych epidemii, cechujących się wysoką śmiertelnością. W latach pięćdziesiątych XX wieku w Polsce rejestrowano ok. 40 000 zachorowań i 3 000 zgonów rocznie. Sytuacja radykalnie zmieniła się po wprowadzeniu powszechnych szczepień ochronnych w 1954 r. Obecnie w Polsce nie rejestruje się przypadków błonicy, jednak błonica wciąż występuje na świecie. Według danych WHO w 2016 r. odnotowano 7097 przypadków tej choroby. Terenami endemicznego występowania błonicy są kraje Południowo-Wschodniej Azji, Południowego Pacyfiku, Bliskiego Wschodu, Afryki, Europy Wschodniej, a także Ameryki Środkowej. W Europie każdego roku odnotowuje się 20-30 zachorowań i kilka zgonów.
O szczepionce
Szczepionka przeciw błonicy należy do szczepionek inaktywowanych, zawiera oczyszczoną nieaktywną toksynę błoniczą (toksoid. Obowiązkowe (bezpłatne) szczepienie przeciw błonicy obejmuje dzieci i młodzież do ukończenia 19 r.ż. Szczepienie jest realizowane w postaci szczepionki skojarzonej przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP/DTaP), a w przypadku przeciwwskazań do szczepień przeciw krztuścowi szczepionką DT (przeciw błonicy i tężcowi) lub jako szczepionka monowalentna D (przeciw błonicy). Z upływem czasu odporność przeciw błonicy maleje, dlatego osobom dorosłym zalecane są dawki przypominające co 10 lat, w szczególności osobom podróżującym oraz tym, które mają kontakt z osobami przybywającymi z krajów endemicznego występowania błonicy. Szczepienie przypominające może być wykonywane szczepionką przeciw błonicy i tężcowi lub szczepionką przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi.
Szczepionka przeciw błonicy jest bezpieczna. Może powodować łagodne odczyny miejscowe, tj. zaczerwienienie, bolesny obrzęk lub ogólne, tj. bóle głowy, podwyższenie temperatury ciała, uczucie rozbicia, które zwykle ustępują po 24 godzinach.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Krztusiec jest ostrą zakaźną chorobą układu oddechowego wywoływaną przez bakterie, tzw. pałeczki krztuśca. Nasilenie objawów krztuśca zależy od wieku chorego i stanu uodpornienia, najbardziej typowe a jednocześnie niebezpieczne objawy krztuśca występują u nieuodpornionych niemowląt i małych dzieci, a najmniej typowe, łagodne u młodzieży i osób dorosłych. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Po dostaniu się do organizmu, bakterie wnikają do tkanek, gdzie namnażają się produkując toksynę krztuścową i inne czynniki zjadliwości. W pierwszych tygodniach choroby objawy krztuśca są podobne do przeziębienia, tj. suchy kaszel, katar, stany podgorączkowe, zapalenie gardła. Następnie pojawiają się typowe i przedłużające się napady uciążliwego długotrwałego kaszlu, który często kończy się głośnym wdechem (zwanym pianiem), wymiotami lub bezdechem. Sam kaszel o różnym nasileniu może utrzymywać się wiele tygodni. Krztusiec u niemowląt i noworodków związany jest z ryzykiem wystąpienia powikłań, tj. zapalenie płuc, bezdech, drgawki, encefalopatia. Powikłania u nastolatków i dorosłych, tj. nietrzymanie moczu, złamania żeber, zapalenia płuc, drgawki występują rzadziej.
Pamiętaj, że:
Krztusiec jest najbardziej niebezpieczny dla nieuodpornionych niemowląt i małych dzieci,
Odporność poszczepienna zmniejsza się z upływem czasu, dlatego konieczne są dawki przypominające szczepionki,
Szczepienia kobiet w ciąży, osób z ich otoczenia oraz pracowników oddziałów pediatrycznych zmniejszają ryzyko zachorowania niemowląt.
Przed wprowadzeniem masowych szczepień w 1960 roku, krztusiec był częstą przyczyną zgonów u dzieci poniżej 1 roku życia. W kolejnych latach liczba zachorowań zmniejszyła się ponad 100-krotnie. Od połowy lat 90-tych, także w krajach stosujących masowe szczepienia, obserwuje się wzrost zachorowań na tę chorobę, szczególnie u starszych dzieci oraz dorosłych. Obecnie w Polsce każdego roku rejestruje się około 2 000 – 4 000 zachorowań na krztusiec.
O szczepionce
Szczepionka przeciw krztuścowi zawsze jest podawana w jednym wstrzyknięciu jako szczepionka przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP). Szczepionka DTP zawiera pełnokomórkowy składnik krztuśca (tzw. DTwP) lub bezkomórkowy składnik krztuśca (tzw. DTaP). Szczepionka przeciw krztuścowi należy do szczepień obowiązkowych dla dzieci i nastolatków. Ponieważ z upływem czasu obserwujemy obniżenie odpowiedzi odpornościowej, schemat szczepienia obejmuje podawanie kolejnych dawek szczepionki DTP lub DTaP dzieciom w 2, 3-4, 5, 16 -18 miesiącu życia oraz szczepionki DTaP w 6 roku życia. Szczepionka dTap (z obniżoną zawartością antygenów krztuśca) podawana jest jako obowiązkowa nastolatkom w 14 roku życia. W celu utrzymania odporności przeciw krztuścowi zalecane jest również szczepienie przypominające w 19 roku życia oraz dla osób dorosłych co 10 lat.
Czas ochrony po zaszczepieniu dzieci szczepionką pełnokomórkową wynosi ok. 10-12 lat, a szczepionką bezkomórkową ok. 5 lat. Ryzyko związane ze szczepieniem przeciw krztuścowi wiąże się z występowaniem miejscowych niepożądanych odczynów poszczepiennych (ból, zaczerwienienie, obrzęk w miejscu wkłucia) oraz ogólnych (gorączka i drażliwość). Ciężkie NOP takie jak zespół hipotoniczno-reaktywny, drgawki gorączkowe, ciężkie reakcje alergiczne występują rzadko i ustępują bez trwałych następstw. Ciężkie NOP występują przeciętnie raz na 10 000 podanych dawek szczepionki pełnokomórkowej i około 2-krotnie rzadziej po podaniu szczepionki bezkomórkowej.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Poliomyelitis (nagminne porażenie dziecięce lub choroba Heinego-Medina) to ostra choroba zakaźna wywoływana przez poliowirusy. Istnieją 3 typu poliowirusów, które nieznacznie różnią się zakaźnością i nasileniem objawów. Jest to choroba „brudnych rąk” – zakażenia szerzą się głównie poprzez bezpośredni kontakt z zakażonym człowiekiem, kontakt ze skażonymi przedmiotami, spożywanie skażonych pokarmów, w wyniku nieprzestrzegania zasad higieny. Możliwe jest też przeniesienie zakażenia drogą kropelkową. Jeżeli poliowirusy dostaną się do ośrodkowego układu nerwowego, mogą wywoływać uszkodzenie nerwów, co może prowadzić do niedowładu lub porażenia mięśni. Chorują głównie dzieci do 5 roku życia. Objawy występują zwykle po 7-14 dniach od infekcji. Chorzy wydalają wirusy z kałem nawet do 6 tygodni. Okres największej zakaźności występuje od kilku dni przed pojawieniem się pierwszych objawów choroby do 3-4 tygodni po ich wystąpieniu. Do głównych objawów należą: bóle głowy, poczucie ogólnego rozbicia, nieżyt żołądkowo-jelitowy, uczucie sztywności karku i pleców, podwyższona temperatura. U 1 na 200 zakażonych występują nieodwracalne porażenia. Wśród 5-10% osób z porażeniami dochodzi do porażenia mięśni oddechowych i zgonu.
Pamiętaj, że:
Od 1988 r. prowadzony jest ogólnoświatowy Program Eradykacji Poliomyelitis, dążący do całkowitej eliminacji wirusa z powierzchni ziemi.
W Polsce od ponad 40 lat nie ma zachorowań na poliomyelitis.
Dopóki istnieją zachorowania gdzieś na świecie, konieczne jest kontynuowanie szczepień, aby nie dopuścić do nawrotu choroby.
Poliomyelitis stanowiło w przeszłości znaczne obciążenie dla społeczeństwa. Przed wprowadzeniem szczepień choroba Heinego-Medina rocznie powodowała tysiące zgonów oraz kilkanaście tysięcy przypadków trwałego inwalidztwa u dzieci w wieku szkolnym na świecie. Od 1988 roku prowadzony jest Światowy Program Eradykacji Poliomyelitis. W ramach tego programu organizuje się masowe akcje szczepień w krajach o słabszej infrastrukturze oraz kontynuuje się szczepienia we wszystkich krajach świata, w których wyeliminowano już zachorowania. Dzięki Programowi udało się ograniczyć liczbę zachorowań o 99%, z szacowanych 350 tysięcy w 1988 r. w 125 krajach endemicznych do 151 potwierdzonych zachorowań w 2020 r. w dwóch krajach (Pakistan, Afganistan). W Polsce ostatni przypadek poliomyelitis miał miejsce ponad 40 lat temu!
O szczepionce
Szczepionka przeciw poliomyelitis zawiera inaktywowane (zabite) poliowirusy. Jest podawana podskórnie lub domięśniowo. Odstępy między poszczególnymi dawkami szczepionki powinny obejmować okres 6-8 tygodni. Aby uzyskać pełną ochronę dziecka wskazane jest podanie 4 dawek szczepionki. Wg kalendarza szczepień ochronnych podaje się 3 dawki szczepienia podstawowego w 3-4, 5-6 oraz 16-18 miesiącu życia. Dawka przypominająca podawana jest w 6 roku życia.
Szczepionka przeciw poliomyelitis jest bezpieczna. Bardzo rzadko występują odczyny miejscowe, tj.: lekkie zaczerwienienie, ból, stwardnienie lub obrzęk w miejscu wstrzyknięcia i utrzymują się zwykle 1-2 dni. U niektórych dzieci i dorosłych po podaniu szczepionki mogą wystąpić objawy nieswoiste tj.: bóle głowy, wymioty, biegunka.
Dzięki wieloletnim masowym szczepieniom, ryzyko zachorowania na poliomyelitis w Polsce jest bliskie zeru. Dopóki jednak występują zachorowania w niektórych regionach Azji, istnieje ryzyko zawleczenia zachorowań do Europy. Wtedy niezaszczepione dzieci mogą zachorować.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Wścieklizna to wirusowa, śmiertelna choroba układu nerwowego przenoszona przez ssaki. Wirus wścieklizny przenoszony jest ze śliną chorego zwierzęcia poprzez ugryzienie albo oślinienie uszkodzonej skóry lub błon śluzowych człowieka. Źródłem zakażenia wścieklizną są dzikie zwierzęta drapieżne, nietoperze, szopy pracze, zwierzęta domowe, np. psy, koty, rzadziej sarny, bydło, wiewiórki, gryzonie zakażone przypadkowo wścieklizną. W pierwszej kolejności mogą wystąpić rozdrażnienie, ból głowy, utrata apetytu. W miejscu ukąszenia odczuwa się mrowienie. W rozwiniętym stadium choroby występują wodowstręt, światłowstręt i niekiedy napady szału. Kolejnym etapem choroby są porażenia nerwów, prowadzące do śmierci. Choroba objawia się zapaleniem mózgu i rdzenia. Na pamiątkę urodzin Ludwika Pasteur’a co roku 28 września obchodzony jest Światowy Dzień Wścieklizny.
Pamiętaj, że:
Wścieklizna jest jedną z najbardziej niebezpiecznych chorób, na którą nie ma leku i która w 100% przypadków kończy się zgonem chorego,
Szczepienie skutecznie chroni przed zachorowaniem zarówno przed kontaktem z chorym zwierzęciem jak i po ekspozycji.
W krajach rozwiniętych wścieklizna została prawie całkowicie wyeliminowana dzięki szczepieniom zwierząt dzikich oraz domowych. Jednak w wielu regionach świata choroba ta często występuje i stanowi śmiertelne zagrożenie dla mieszkańców oraz turystów. W Polsce wścieklizna występuje najczęściej u zwierząt dzikich – lisów, jenotów, kun, łasic, nietoperzy oraz zwierząt domowych (głównie psów i kotów). Ze względu na skuteczną profilaktykę wścieklizny, od wielu lat w Polsce nie odnotowuje się zachorowań na wściekliznę u ludzi.
O szczepionce
Ludzkie szczepionki przeciw wściekliźnie zawierają zabitego wirusa wścieklizny. Podawane są profilaktycznie osobom narażonym zawodowo na kontakt ze wściekłymi zwierzętami lub podróżującymi w tereny endemiczne. Stosuje się również szczepienia po narażeniu na kontakt z wirusem, np. u osób które zostały pogryzione lub miały kontakt ze śliną zakażonego lub potencjalnie zakażonego zwierzęcia. Szczepienia profilaktyczne stosowane są w trzech dawkach szczepienia podstawowego w odstępach 0, 7, 21-28 dni. Po 12 miesiącach podaje się dawkę uzupełniającą po 12 miesiącach, a następnie dawki przypominające co 5 lat. Po kontakcie ze zwierzęciem podejrzanym o zakażenie, osobom wcześniej niezaszczepionym podaje się 5 dawek szczepionki w odstępach czasu 0, 3, 7, 14 oraz 28 – 30 dni oraz immunoglobulinę z pierwszą dawką szczepionki. Osobom wcześniej zaszczepionym podajemy 2 dawki szczepionki w odstępach czasu 0, 3 dni, bez immunoglobuliny. Szczepienie zapewnia 100% skuteczności.
Po podaniu szczepionki mogą występować lekkie odczyny miejscowe, np. zaczerwienienie, obrzęk, bolesność lub świąd w miejscu podania szczepionki, ogólne odczyny, np. ból i /lub zawrót głowy, bezsenność, gorączka, ból brzucha, kołatanie serca. Sporadycznie zgłaszano ciężkie odczyny neurologiczne, ale brak jest dowodów na ich związek z podaniem szczepionki.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Cholera jest ostrą chorobą biegunkową wywoływaną przez bakterie tzw. przecinkowce cholery (Vibrio cholerae). Jest to choroba „brudnych rąk”: Do zakażenia dochodzi w skutek spożycia wody lub produktów spożywczych zanieczyszczonych kałem osób chorych lub bezobjawowych nosicieli. Okres wylęgania choroby wynosi od 2 godzin do 5 dni. Typowymi objawami choroby są biegunka o charakterze wodnisto-ryżowym, obfite wymioty, bez nudności, znaczne i szybko postępujące odwodnienie i zaburzenia elektrolitowe powodujące suchość błon śluzowych i zmniejszenie elastyczności skóry, suchość w ustach, zapadające się policzki i oczy. Gwałtowne odwodnienie może prowadzić do ostrej niewydolności nerek, poważnych zaburzeń elektrolitowe i zgonu. Osoby niedożywione lub osłabione przewlekłymi chorobami chorują ciężej.
Pamiętaj, że:
Cholera nie występuje w Polsce, chociaż w przeszłości występowały ogromne epidemie,
Zaleca się zaszczepienie przeciw cholerze osobom wyjeżdżającym w tereny wysokiego ryzyka zachorowania na cholerę,
Nawet osoby zaszczepione powinny bezwzględnie przestrzegać zasad higieny i spożywać tylko wodę i pokarmy z bezpiecznego źródła.
W Polsce zachorowania na cholerę występują niezwykle rzadko wśród osób, które powróciły z terenów jej endemicznego występowania. Jeszcze w XIX wieku na terenie Europy i Polski występowały wielkie epidemie cholery. Obecnie najwięcej zachorowań na cholerę zgłasza się w Afryce oraz Ameryce Południowej i Środkowej. Śmiertelność z powodu cholery wynosi 1-2%. Roczna liczba zachorowań na cholerę jest szacowana na blisko 3 miliony, z czego umiera około 90 tysięcy ludzi.
O szczepionce
Doustna szczepionka przeciw cholerze zawiera bakterie przecinkowca cholery zabite temperaturą lub formaldehydem oraz oczyszczoną podjednostkę toksyny cholery. Szczepionka przeciw cholerze jest zalecana do stosowania dla dzieci powyżej 2 lat i dorosłych, którzy planują podróż lub dłuższy pobyt w kraju występowania cholery oraz personelowi służby zdrowia, służb ratunkowych, itp. delegowanym w zagrożone tereny. Skuteczność szczepionki przeciw cholerze oceniana jest na 85-90% w pierwszych 6 miesiącach po szczepieniu i 60% w okresie 3 lat po szczepieniu. W związku z tym, że szczepionki przeciw cholerze są od niedawna stosowane na masową skalę, ich rola w zwalczaniu epidemii w krajach endemicznych dopiero jest badana. W związku z niepełnym zabezpieczeniem przed zachorowaniem osoby zaszczepione powinny bezwzględnie przestrzegać zasad higieny i spożywać tylko wodę i pokarmy z bezpiecznego źródła.
Po podaniu szczepionki mogą wystąpić następujące niepożądane odczyny: zaburzenia żołądkowo- jelitowe, bóle brzucha, biegunka, nudności, lub wymioty. Rzadko obserwowano brak apetytu lub słaby apetyt, zawroty głowy, gorączkę, złe samopoczucie, bardzo rzadko – zmęczenie, dreszcze, bóle stawów, lub reakcję anafilaktyczną. Przeciwskazaniem do podania szczepionki przeciw cholerze jest wystąpienie reakcji anafilaktycznej po wcześniejszym szczepieniu, uczulenie na substancje wchodzące w skład szczepionki oraz ostre zaburzenia żołądkowo-jelitowych lub ostrej choroba z gorączką.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Hib to skrót od nazwy bakterii Haemophilus influenzae typu b, odpowiedzialnych za ciężkie zachorowania u dzieci do 5 roku życia. Najczęstszym źródłem zakażeń Hib jest bezpośredni kontakt z nosicielem lub chorą osobą. Częściej chorują dzieci mieszkające w zatłoczonych miejscach. Objawy zakażenia Hib zazwyczaj przyjmują postać: zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia nagłośni, sepsy, zapalenia płuc, zapalenia szpiku kostnego, zapalenia stawów, ropowicy tkanki podskórnej. Wszystkie postacie zakażenia Hib charakteryzują się podstępnym początkiem i gwałtownym przebiegiem. Po zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych często występują powikłania, tj.: głuchota, padaczka, zaburzenia chodu, obniżenie sprawności intelektualnej.
Pamiętaj, że:
Zakażenie Hib było najczęstszą przyczyną zapalenia nagłośni i częstą przyczyną zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych u małych dzieci,
W Polsce dzięki szczepieniom udało się znacznie ograniczyć ryzyko zachorowania na Hib, jednak istnieją inne typy bakterii Haemophilus influenzae.
W Polsce przed wprowadzeniem obowiązkowych szczepień przeciw Hib zakażenia Hib stanowiły przyczynę 25% wszystkich bakteryjnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych. Chorowało średnio 11 osób na 100 000 mieszkańców. Najwięcej zachorowań odnotowywano wśród dzieci między 6 a 24 miesiącem życia. Wprowadzenie do profilaktyki powszechnych szczepień przeciw zakażeniom Hib doprowadziło do spektakularnego spadku i prawie całkowitej eliminacji zachorowań w wielu krajach.
O szczepionce
Szczepionki przeciw zakażeniom Hib są dostępne w postaci skoniugowanej (połączenie antygenu z nośnikiem ułatwiającym powstanie odporności). Występują jako szczepionki jednoskładnikowe lub w połączeniu z innymi antygenami chroniącymi przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B oraz poliomyelitis. Szczepionka przeciw Hib jest przeznaczona dla dzieci od 6 tygodnia do 5 roku życia oraz starszych dzieci z grup ryzyka, np. po usunięciu śledziony. Szczepionki przeciw zakażeniom Hib charakteryzują się wysoką skutecznością, sięgającą 95%. Chronią również przed tzw. kolonizacją, a więc przenoszeniu bakterii przez zdrowe dzieci i narażaniu innych.
Szczepionki przeciw zakażeniom Hib są bezpieczne, nie odnotowano poważnych niepożądanych odczynów poszczepiennych. Do bardzo rzadkich objawów ogólnych należą: gorączka, gorsze samopoczucie, podrażnienie, ból w miejscu podania szczepionki, które zwykle ustępują w ciągu 12 do 24 godzin.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Zakażenia meningokokowe są wywoływane przez bakterie – dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zwane również meningokokami (Neisseria meningitidis). Wśród 12 grup serologicznych wyróżnionych na podstawie różnic w budowie polisacharydowej otoczki, na świecie niebezpieczne są serogrupy: A, B, C, W, Y. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową podczas kontaktu z osobą chorą lub bezobjawowym nosicielem. Na zakażenie meningokokami narażeni są wszyscy, niezależnie od płci czy wieku. Jednak najczęściej chorują dzieci do 1 roku życia. Wiele przypadków choroby występuje też u dzieci w wieku do 5 lat oraz nastolatków i młodych dorosłych w wieku 16- 21 lat. Meningokoki kolonizują jamę nosowo-gardłową zdrowych osób (tzw. nosicieli), nie powodując żadnych dolegliwości ani objawów. Najbardziej niebezpieczna jest inwazyjna choroba meningokokowa (IChM), która obejmuje zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub sepsę (posocznicę). Rozwija się bardzo szybko, jest obarczona wysoką śmiertelnością i trwałymi powikłaniami. Należy do najgroźniejszych chorób zakaźnych człowieka.
Pamiętaj, że:
Przenoszenie meningokoków odbywa się drogą kropelkową (podczas kaszlu lub kichania) lub przez kontakt bezpośredni (np. podczas intymnego, głębokiego pocałunku),
Inwazyjna choroba meningokokowa stanowi bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia; dlatego osoba z podejrzeniem takiego zakażenia powinna natychmiast trafić do szpitala,
Za większość przypadków IChM odpowiadają meningokoki serogrupy B i C,
W ostatnim czasie rośnie udział meningokoków serogrupy W.
Każdego roku na świecie odnotowuje się ok. 1,2 mln przypadków IChM, z których 135 000 prowadzi do zgonu. Występowanie poszczególnych serogrup meningokoków jest uzależnione od obszaru geograficznego. W Europie IChM jest chorobą rzadką. W 2017 r. potwierdzono 3 221 przypadków IChM, zmarły 282 osoby. Na przestrzeni ostatnich lat, w związku z wprowadzeniem w wielu krajach powszechnych szczepień przeciw meningokokom obserwujemy trend obniżania zapadalności na IChM. Zapadalność na IChM w Polsce jest na niskim poziomie europejskim. Rocznie rejestrowanych jest ok. 150-200 zachorowań. Za większość przypadków IChM odpowiadają meningokoki serogrupy B, następnie serogrupy C. W ostatnim czasie rośnie udział meningokoków serogrupy W. Najwięcej zakażeń wywoływanych przez meningokoki serogrupy B, odnotowano u dzieci do 1 roku życia.
O szczepionce
Dostępne są skoniugowane szczepionki przeciw meningokokom monowalentne lub wielowalentne oraz szczepionki białkowe przeciw serogrupie B. Szczepienia zalecane są osobom z grup ryzyka wystąpienia IChM, a więc niemowlętom, młodzieży i młodym dorosłym, osobom z niedoborami odporności oraz podróżującym do krajów zwiększonego ryzyka zakażeń meningokokowych. Skoniugowane szczepionki zawierają oczyszczone polisacharydy i skoniugowane białka i można je podawać dzieciom od 2 mies. życia. Dostępne są dwa rodzaje szczepionek skoniugowanych, tj. monowalentne przeciw serogrupie C i czterowalentne przeciw serogrupom A, C, W135 oraz Y. Szczepionki polisacharydowe są dwuwalentne przeciw serogrupom C i A oraz czterowalentne przeciw serogrupom A, C, W135 oraz Y.
Najczęściej zgłaszane działania niepożądane po podaniu szczepionek polisacharydowych i skoniugowanych to odczyny miejscowe (zaczerwienienie, obrzęk i ból w miejscu wstrzyknięcia) i łagodne reakcje ogólne (rozdrażnienie, senność, gorączka, ból mięśni kończyn, ból głowy, brak łaknienia). Objawy te pojawiają się w ciągu kilku pierwszych dni po szczepieniu i ustępują samoistnie bez konsekwencji dla zdrowia pacjenta. Ryzyko wystąpienia poważnych reakcji jest niewielkie. Szczepionka białkowa przeciw meningokokom grupy B powoduje łagodne odczyny niepożądane (niepokój, ból w miejscu wkłucia). Podawana niemowlętom łącznie z innymi szczepionkami zwiększa ryzyko wystąpienia gorączki, stąd zalecane jest jej podawanie podczas osobnej wizyty.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Rotawirusy są najczęstszą przyczyną ostrego nieżytu żołądkowo – jelitowego u dzieci. Okres inkubacji infekcji rotawirusowej wynosi 12-96 godzin. Zakażenie przenosi się drogą fekalno-pokarmową oraz przez brudne ręce, przez zanieczyszczone przedmioty. Po przedostaniu się do organizmu, rotawirusy uszkadzają nabłonek kosmków jelitowych, wywołując stan zapalny żołądka i jelit. Do głównych objawów infekcji rotawirusowej należą gorączka do 40oC, wymioty, biegunka (wodniste, żółtozielone stolce, zwykle bez krwi i śluzu), utrata łaknienia oraz odwodnienie.
Rotawirusy są najczęstszą przyczyną ostrych biegunek zakaźnych u dzieci do 5 roku życia,
Szczepienia nie chronią w pełni przed zakażeniem, ale są wysoko skuteczne w zapobieganiu przed hospitalizacją z powodu ciężkiej biegunki rotawirusowej,
Szczepienia, 2 lub 3 dawki, należy rozpocząć nie później niż przed ukończeniem 12 tyg. i najlepiej zakończyć przed ukończeniem 24 tyg.życia.
Rotawirusy są najczęstszym powodem ostrych biegunek zakaźnych u dzieci do 5 roku życia. Praktycznie każde dziecko je przechodzi chociaż raz, a niektóre – wielokrotnie. Najmłodsze dzieci mogą się szybko odwodnić i nawet umrzeć, jeżeli rodzice nie zdążą dotrzeć do szpitala. Na świecie rotawirusy są jednym z największych zabójców dzieci do 5 roku życia, z powodu złego dostępu do opieki szpitalnej. Szacuje się, że przed wprowadzeniem szczepień, w 2004 r., na świecie dochodziło do 111 milionów zachorowań, z czego ponad 500 tys. dzieci umierało. W Polsce każdego roku rejestrowanych jest od 20 tys. do 50 tys. zachorowań. Ponad 90% zgłoszeń dotyczy przypadków hospitalizowanych.
O szczepionce
Szczepionki przeciw rotawirusom zawierają żywe, osłabione wirusy. Szczepienie nie chroni zbyt skutecznie przed infekcją, tak samo jak przechorowanie nie chroni przed ponowną infekcją. Rolą szczepionki jest natomiast ochrona przed ciężką biegunką wymagającą hospitalizacji. Z tej roli szczepionka wywiązuje się znakomicie – chroni 85-98% szczepionych dzieci przed hospitalizacją z powodu biegunki rotawirusowej. Szczepienie składa się z 2 lub 3 dawek podanych doustnie w odstępie przynajmniej 4 tygodni. Zaleca się podanie pierwszej dawki optymalnie w 6-8 tygodniu życia, ale nie później niż przed 12 tygodniem życia, a ostatniej – najlepiej do ukończenia 24 tygodnia życia. Szczepionki można podawać w czasie tej samej wizyty szczepiennej z innymi szczepieniami wskazanymi w Programie Szczepień Ochronnych. Od 2021 roku szczepienia przeciw rotawirusom są bezpłatne.
Przeciwwskazaniami do stosowania szczepionek przeciw rotawirusom są przebyte wgłobienie jelita, poważne zaburzenia układu odpornościowego, poważne reakcje alergiczne na substancje zawarte w szczepionce oraz ostre choroby infekcyjne, jak również występowanie biegunki lub wymiotów. Szczepionki są dobrze tolerowane. Rzadko po szczepieniu występuje przejściowo gorączka, biegunka, wymioty lub utrata łaknienia.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Wirusowe zapalenie wątroby typu A potocznie nazywane „żółtaczką pokarmową” jest chorobą o ostrym przebiegu, szczególnie ciężkim u osób dorosłych. U dzieci choroba przebiega bezobjawowo lub bardzo łagodnie. Do objawów tej choroby należą objawy grypopodobne (w pierwszym okresie) oraz objawy ze strony układu pokarmowego, np. odbijanie, zgaga, nudności, wzdęcia, uczucie wczesnej sytości, ciemny mocz, jak również żółtaczka (czyli zażółcenie skóry, białkówki oczu czy błon śluzowych). Choroba ma z reguły nagły początek i ciężki przebieg, wymagający hospitalizacji. Choroba szerzy się głównie przez brudne ręce oraz drogą kontaktów seksualnych. Do zakażenia może dojść podczas: spożycia zakażonej żywności lub wody, umycia rąk w skażonej wodzie. Okres od zakażenia się do wystąpienia pierwszych objawów może wynosić od 15 do 50 dni (średnio 30 dni). Osoba chora wydala duże ilości wirusa wraz z kałem nawet przez kilka tygodni, przy czym wydalanie wirusa może zacząć się od 2 do 3 tygodni przed wystąpieniem żółtaczki, a zatem w czasie gdy osoba ta wydaje się jeszcze zdrowa.
Pamiętaj, że:
najbardziej narażone są osoby mające kontakt z nieczystościami (pracownicy oczyszczalni ścieków) oraz osoby wyjeżdżające do krajów rozwijających się,
wystarczą dwie dawki szczepionki aby uodpornić się na całe życie,
szczepionkę można zastosować również po kontakcie z osobą chorą.
W 2017 r. w Polsce znacznie wzrosła liczba zachorowań na wzw A. Na świecie zakażenia wzw A najczęściej występują na terenach o złym stanie sanitarnym, wśród osób nieprzestrzegających higieny. W ostatnim okresie w Europie opisywane są zachorowania o charakterze ognisk wzw A, w obrębie których odnotowywane są również zachorowania mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami (MSM).
O szczepionce
Szczepionki przeciw wzw A zawierają inaktywowanego wirusa wzw A. Występują w postaci szczepionek pojedynczych lub skojarzonych – w jednym wkłuciu przeciw wzw A i wzw B. Szczepienia przeciw wzw A są zalecane szczególnie osobom wyjeżdżającym do krajów endemicznego występowania choroby, pracownikom ochrony zdrowia, żłobków, przedszkoli, pracującym w wojsku, pracownikom zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności, pracownikom oczyszczalni ścieków, obsługi urządzeń kanalizacyjnych i innych mających kontakt z nieczystościami, dzieciom w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieży, które nie chorowały na wzw A, pacjentom z przewlekłymi chorobami wątroby, zakażonym HIV, mężczyznom utrzymującym stosunki z mężczyznami.
Szczepionki przeciw wzw A należą do szczepionek bezpiecznych, mogą powodować reakcje miejscowe, w tym ból i podrażnienie w miejscu wstrzyknięcia oraz ból głowy. Skuteczność szczepienia przeciw wzw A oceniana jest na poziomie 98-99%. Odporność po szczepieniu jest długotrwała, prawdopodobnie utrzymuje się całe życie.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
COVID-19 jest ostrą wirusową chorobą układu oddechowego. W związku z tym, że choroba pojawiła się w nieuodpornionej populacji nagle w drugiej połowie 2019 roku, zaczęła się szerzyć w sposób niekontrolowany i w błyskawicznym tempie dotknęła społeczeństwa wszystkich krajów na świecie, wywołując kryzys zdrowia publicznego w niespotykanej skali.
Objawy COVID-19 są zbliżone do innych infekcji układu oddechowego i postawienie diagnozy wymaga wykonania badań laboratoryjnych. Najczęściej u zakażonych pacjentów obserwuje się: gorączkę, suchy kaszel, ból gardła, uczucie zmęczenia lub osłabienia. Rzadziej występują: bóle mięśniowe, biegunka, zapalenie spojówek, ból głowy, utrata węchu lub smaku, wysypka lub odbarwienia na palcach rąk lub stóp. W ciężkim przebiegu COVID-19 mogą wystąpić: duszność, ból/uczucie nacisku w klatce piersiowej, zaburzenia mowy (afazja), zaburzenia ruchowe. Większość zakażonych przechodzi chorobę łagodnie, aczkolwiek są opisywane długoterminowe powikłania nawet wśród osób, które łagodnie przeszły infekcję. Osoby starsze oraz osoby z chorobami towarzyszącymi mają podwyższone ryzyko ciężkiego przebiegu oraz wystąpienia powikłań w przebiegu COVID-19.
Do listopada 2022 r. oficjalnie odnotowano na świecie niemal 7 mln zgonów z powodu COVID-19, a szacunki wskazują, że rzeczywista liczba ofiar śmiertelnych w skali globalnej przekracza 20 mln osób. W krajach UE COVID-19 spowodował śmierć ponad 1,1 mln osób – jednak prawdopodobnie rzeczywista liczba śmiertelnych ofiar pandemii w UE jest jeszcze większa. COVID-19 ma również wpływ na miliony osób żyjących z długoterminowymi skutkami choroby.
Rejestrowana śmiertelność z powodu COVID-19 waha się w poszczególnych krajach od 0,1 do ponad 10 %, w zależności od kryteriów testowania oraz dostępu do służby zdrowia. Pandemia będzie trwała dopóki ponad 85% społeczeństwa nie uodporni się drogą naturalną (przechorowanie) lub sztuczną (zaszczepienie). Po przekroczeniu tego progu odporności zbiorowiskowej, COVID-19 stanie się jedną z sezonowych chorób, z którą służby sanitarne będą walczyć jak z dziesiątkami innych chorób zakaźnych ludzi.
O szczepionce
W krajach Unii Europejskiej do obrotu dopuszczone są szczepionki mRNA, szczepionki wektorowe oraz rekombinowane szczepionki białkowe wzmocnione adiuwantem. Szczepionki te chronią przed objawami COVID-19 wywołanymi przez wirusa SARS-CoV-2. Zalecane są szczepienia w schemacie podstawowym oraz dawki przypominajce, które są realizowane szczepionkami zaktualizowanymi do wariantu Omikron. W dużych badaniach klinicznych oraz badaniach obserwacyjnych potwierdzono wysoką skuteczność kliniczną szczepionek oraz efektywność w ochronie przed wystąpieniem objawów COVID-19, w tym szczególnie obejmujących ciężki przebieg choroby z hospitalizacją. W badaniach tych brały udział również osoby z chorobami towarzyszącymi. Po podaniu szczepionki mogą wystąpić działania niepożądane, najczęściej pod postacią: bólu lub obrzęku w miejscu wstrzyknięcia, zmęczenia, bólu głowy, bólu mięśni i dreszczy, bólu stawów, gorączki.
Szczepionki przeciw COVID-19 pomogły uniknąć 20 mln zgonów na całym świecie i pół miliona zgonów w Europie w pierwszym roku wdrażania programów szczepień.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Odra to ostra, wirusowa choroba zakaźna, która bardzo łatwo się rozprzestrzenia wśród nieuodpornionych osób w każdym wieku i może powodować epidemię. Nie należy jej lekceważyć ponieważ powikłania z nią związane mogą być bardzo groźne. Źródłem zakażenia jest chory człowiek. Zakażenie szerzy się drogą kropelkową oraz przez bezpośrednią styczność z wydzieliną z jamy nosowo-gardłowej chorej osoby. Objawy występują po 10-12 dniach od zakażenia. Na 2-4 dni przed pojawieniem się charakterystycznej wysypki występuje gorączka, złe samopoczucie, zapalenie spojówek, katar, kaszel. Wraz z rozwojem choroby temperatura wzrasta do 39-41°C. W jamie ustnej pojawiają się białe wykwity otoczone czerwoną linią (plamki Koplika), a następnie czerwona wysypka stopniowo zlewa się w plamy i obejmuje całą głowę i ciało. Około 30% zachorowań przebiega z powikłaniami szczególnie wśród dzieci do 5 roku życia i dorosłych w wieku powyżej 20 lat. Najczęstsze powikłania to zapalenie ucha środkowego, które prowadzi do utraty słuchu, biegunka, zapalenie płuc, ostre zapalenie mózgu prowadzące do obrzęku mózgu, zaburzenia wzroku prowadzące do ślepoty, rzadkie ciężkie uszkodzenia mózgu znane jako podostre stwardniające zapalenie mózgu (SSPE), którego objawy pojawiają się kilka lat po chorobie. Odra jest najbardziej niebezpieczna dla dzieci do 5 lat oraz osób z zaburzeniami układu odporności. Co czwarta chora osoba wymaga hospitalizacji. Jedna na 1000 chorych umiera w przebiegu choroby.
Pamiętaj, że:
Na odrę chorują głównie osoby niezaszczepione,
Odra jest szczególnie niebezpieczna dla osób z osłabionym układem odpornościowym,
W Regionie Europejskim WHO w 2018 roku odnotowano ponad 84 tys. zachorowań, najwięcej od ponad dekady,
Rosnąca liczba zachorowań na odrę jest związana z większą liczbą rodziców, którzy nie zgadzają się na szczepienia dzieci.
Przed wprowadzeniem szczepień przeciw odrze w dzieciństwie chorowała prawie każda osoba. Epidemie występowały co 2-3 lata. W Polsce przed wprowadzeniem szczepień przeciw odrze (lata 1955-1974) liczba rejestrowanych przypadków kształtowała się od 70 000 do 130 000 w latach pomiędzy epidemiami oraz od 135 000 do 200 000 w latach epidemicznych. Umierało 200-300 dzieci, a tysiące miało ciężkie powikłania wymagające długotrwałej hospitalizacji. Obecnie w Europie obserwujemy niepokojący wzrost liczby zachorowań na odrę, w Regionie Europejskim WHO w 2018 roku odnotowano 3-krotnie więcej zachorowań w porównaniu do 2017 roku i 15-krotnie więcej w porównaniu do 2016 roku. Zdecydowana większość osób chorych nie była zaszczepiona. W Polsce każdego roku występuje od 100 do 300 zachorowań. Stan zaszczepienia dwoma dawkami przeciw odrze wynosi 94%. WHO prowadzi działania zmierzające do wyeliminowania odry.
O szczepionce
Szczepionka przeciw odrze występuje w postaci połączonej (skojarzonej) jako szczepionka przeciw odrze, śwince i różyczce (tzw. MMR). W jej skład wchodzą żywe, osłabione wirusy. Nie zawiera adiuwantów. Szczepienie przeciw odrze należy do szczepień obowiązkowych (bezpłatnych) podawanych w Polsce w 13-15 mies. życia oraz 6 roku życia. Skuteczność szczepienia po podaniu 2 dawek szczepionki wynosi 98-99%, utrzymuje się do końca życia. Szczepionka typu MMR jest szczepionką bezpieczną.
Po podaniu szczepionki mogą wystąpić odczyny miejscowe, tj. ból w miejscu podania, zaczerwienienie, obrzęk. Ogólne odczyny poszczepienne zależą od wieku szczepionej osoby. U dzieci może pojawić się łagodne powiększenie węzłów chłonnych, podwyższona temperatura i wysypka. U dorosłych mogą dodatkowo wystąpić bóle stawów. Ciężkie odczyny (drgawki gorączkowe, łagodne zapalenie mózgu) występują bardzo rzadko, ustępują samoistnie bez długotrwałych następstw. Szczepionka zawiera żywe wirusy ale po szczepieniu nie przenoszą się one na inne osoby z otoczenia dziecka. Badania wykluczają związek szczepionki przeciw odrze z występowaniem autyzmu.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Różyczka jest wirusową choroba zakaźną, która może się przenosić tylko między ludźmi. Infekcja przenosi się drogą kropelkową. Różyczka u dzieci najczęściej przebiega łagodnie lub bezobjawowo. Na cięższy przebieg narażeni są głównie dorośli. Objawy występują zwykle po 14 – 21 dniach od infekcji. Pojawia się zaczerwienienie gardła, kaszel, katar, podwyższona temperatura oraz wysypka utrzymująca się do 3 dni. Obserwuje się silne powiększenie węzłów chłonnych za uszami i na potylicy. Poważnymi powikłaniami różyczki są zapalenie spojówek, bóle mięśniowe oraz małopłytkowość i zapalenie mózgu występujące bardzo rzadko. Różyczka stanowi poważne zagrożenie dla ciężarnych prowadząc do ciężkich uszkodzeń płodu. Ryzyko rozwoju wad wrodzonych zależy od okresu ciąży i jest najwyższe w pierwszym trymestrze ciąży. Typowo dochodzi do poronienia lub urodzenia dziecka z wadami słuchu, wzroku, serca, problemów z rozwojem mowy, upośledzeniem umysłowym, deformacjami i ubytkami kości.
Pamiętaj, że:
Zakażenie wirusem różyczki w pierwszym trymestrze ciąży może doprowadzić do ciężkiego uszkodzenia płodu,
O zaszczepieniu na różyczkę należy pomyśleć przed zajściem w ciążę, nie ma innego sposobu uchronienia płodu przed zakażeniem niż szczepienie,
Typowe objawy różyczki wrodzonej stanowią tzw. „triadę różyczkową Gregga”: wady serca i dużych naczyń, wady narządu wzroku oraz wady słuchu.
Zachorowania były powszechne przed zastosowaniem szczepień. W Polsce dzięki obowiązkowym szczepieniom liczba zachorowań spada, jednak nadal zachorowania występują wśród młodych dorosłych, w szczególności mężczyzn. W krajach w których rozpoczęto szczepienia już w latach 70 ubiegłego wieku, zachorowania są bardzo nieliczne i ryzyko różyczki wrodzonej praktycznie nie istnieje.
O szczepionce
Szczepionkę przeciw różyczce podaje się w postaci skojarzonej, ze szczepionką chroniąca przed odrą i różyczką (MMR). Szczepionka jednoskładnikowa przeciw tej chorobie nie jest dostępna. Maksymalną ochronę zapewnia podanie dwóch dawek szczepionki. Pierwszą dawkę podaje się w 13-15 miesiącu życia, a drugą uzupełniającą – w 6 roku życia.
Po podaniu szczepionki przeciw różyczce mogą wystąpić odczyny miejscowe, tj. ból w miejscu podania, zaczerwienienie lub obrzęk. Ogólne odczyny poszczepienne zależą od wieku szczepionej osoby. U dzieci może pojawić się łagodne powiększenie węzłów chłonnych, podwyższona temperatura i wysypka. U dorosłych mogą dodatkowo wystąpić bóle stawów. Przeciwwskazania do stosowania MMR to przede wszystkim: uczulenie na którykolwiek składnik preparatu, stwierdzona reakcja nadwrażliwości po wcześniejszym szczepieniu, ciąża, gorączka, przyjmowanie leków zmniejszających aktywność układu odpornościowego oraz choroby krwi i nowotwory.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Wirusowe zapalenie wątroby typu B (wzw B) to jedna z najgroźniejszych chorób zakaźnych człowieka. Wywołuje ją wirus HBV (Hepatitis B Virus), który może wywoływać zakażenia ostre lub przewlekłe. Do zakażenia dochodzi przez kontakt z zakażoną krwią, kontakty seksualne z zakażonymi, poprzez niejałowy ostry sprzęt medyczny (igły i narzędzia chirurgiczne) skażony krwią osoby zakażonej, poprzez dzielenie się sprzętem podczas stosowania narkotyków. Do zakażenia dziecka może też dojść w czasie porodu od zakażonej wcześniej matki. Wirus HBV jest 100 razy bardziej zakaźny niż wirus HIV. Zakażenie HBV może zostać wyeliminowane lub przetrwać przez całe życie. Okres od zakażenia do wystąpienia objawów wynosi najczęściej 3-4 miesiące. Objawy wzw B w fazie ostrej występują u połowy zakażonych HBV. Nie są charakterystyczne i obejmują złe samopoczucie, brak apetytu, zażółcenie skóry oraz białkówek oczu, ciemne zabarwienie moczu, zaburzenia ze strony układu pokarmowego. Przewlekłe zapalenie wątroby to zakażenie utrzymujące się powyżej 6 miesięcy. Po upływie kilku lat może ono doprowadzić do rozwoju marskości wątroby. Przewlekle zakażona osoba jest również narażona na ryzyko raka wątrobowokomórkowego.
Pamiętaj, że:
Głównym źródłem zakażenia wzw B są osoby z przewlekłym zakażeniem HBV,
Przyjęcie pełnego cyklu szczepienia zapewnia długotrwałą odporność przed zakażeniem,
Osoby zdrowe po pełnym cyklu szczepienia nie muszą sprawdzać poziomu przeciwciał ani przyjmować dawek przypominających.
Zgodnie z danymi WHO na świecie ok. 257 mln osób choruje na przewlekłe zakażenie wzw B, a 887 000 osób każdego roku umiera z powodu ostrego zakażenia i powikłań w przebiegu wzw B, tj. pierwotnego raka wątroby i marskości wątroby. W Polsce liczba zachorowań na wzw B obniżyła się znacząco na przestrzeni ostatnich lat. Na początku lat 80. rozpoznawano objawy wzw B u 45 osób na 100 000 mieszkańców. Aktualnie liczba nowych zgłoszeń waha się w zakresie 4-9 na 100 000 mieszkańców, uwzględniając zakażenia HBV. Poprawa sytuacji epidemiologicznej wynika przede wszystkim z powszechnego stosowania sterylizacji sprzętu w medycynie i kosmetologii oraz powszechnych szczepień małych dzieci. W 2019 r. odnotowano 46 przypadków ostrego wzw B i 2 814 nowo rozpoznanych przypadków przewlekłego wzw B (a więc często zakażeń nabytych wiele lat wcześniej).
O szczepionce
Dostępne są rekombinowane szczepionki przeciw wzw B zawierające oczyszczone białko powierzchniowe przygotowane metodami inżynierii genetycznej. Występują jako szczepionki pojedyncze (przeciw wzw B) oraz połączone (szczepionki wzw A + wzw B) lub jako szczepionki wysoko-skojarzone 6 w 1 (przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Hib, wzw B) w jednym wkłuciu do stosowania w programach szczepień małych dzieci. Szczepienie przeciw wzw B jest obowiązkowe dla wszystkich niemowląt oraz zalecane dla osób dorosłych z grup ryzyka wcześniej niezaszczepionych. Dla osób zdrowych wystarczą 3 dawki szczepionki (0-1-6 miesięcy), nie ma potrzeby sprawdzania poziomu przeciwciał ani podawania dawek przypominających. Dzieciom z niską masą urodzeniową stosujemy 4-dawkowy schemat szczepienia (0-1-2-12 miesięcy). U osób z chorobami przewlekłymi lub zaburzeniami układu odpornościowego po szczepieniu konieczne jest sprawdzanie poziomu przeciwciał i/lub dawki przypominające.
Standardowe szczepienie zapewnia ochronę u ponad 96% zdrowych noworodków, dzieci i młodzieży oraz u ponad 90% zdrowych osób dorosłych. Niższą skuteczność szczepionki (60-70%) zaobserwowano w grupach osób starszych, osób z zakażeniem HIV, przewlekłym zapaleniem wątroby, przewlekłą niewydolnością nerek, cukrzycą oraz u osób otyłych i palących papierosy. Szczepionka jest bezpieczna. Wywołuje bardzo rzadko odczyny głównie o charakterze miejscowym.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Japońskie zapalenie mózgu jest chorobą wirusową przenoszony przez komary. Naturalnym rezerwuarem wirusa są ptaki wodne i trzoda chlewna. Okres wylegania choroby wynosi od 6 do 16 dni. Większość zakażeń (99%) przebiega bezobjawowo lub dominują objawy grypopodobne. U około 1% zakażonych obserwuje się ciężkie objawy, tj. zapalenie mózgu, uszkodzenia neurologiczne, niedowłady oraz inne ubytki neurologiczne. Trwałych zmian neurologicznych doświadcza połowa osób, które przeżywają chorobę. Śmiertelność sięga nawet 30%. Główną przyczyną zgonu w przebiegu choroby jest niedotlenienie mózgu.
Japońskie zapalenie mózgu występuje na subkontynencie Indyjskim, w południowo-wschodniej Azji oraz północno wschodniej Australii.
Według danych WHO, każdego roku zakażonych jest 68 000 osób, w tym 75% to dzieci do 15 lat. Szacuje się że każdego roku 20 000 osób umiera z powodu choroby.
Pamiętaj, że…
Zakażenie JMZ jest najczęściej bezobjawowe,
Choroba występuje rzadko, ale jak dojdzie do wystąpienia objawów, przebieg może być dramatyczny, często kończy się zgonem,
Nie znamy swoistej terapii przeciw japońskiemu zapaleniu mózgu.
O szczepionce
W Polsce dostępna jest inaktywowana (zabita) szczepionka przeciw japońskiemu zapaleniu mózgu. Wirus wchodzący w skąd szczepionki jest namnażany w linii komórek, a następnie inaktywowany przy użyciu formaldehydu. Szczepionka zawiera adiuwant- wodorotlenek glinu.. Szczepionka jest zalecana dla osób dorosłych, młodzieży, dzieci i niemowląt od 2 m.ż. planujących wyjazd do krajów gdzie występuje zwiększone ryzyko zachorowania. Szczepienie podstawowe obejmuje podanie 2 dawek, w odstępie 0-28 dni. Dzieciom powyżej 14 m.ż., młodzieży i dorosłym można podać dawkę przypominającą około roku po szczepieniu podstawowym, przed potencjalną ponowną ekspozycją na wirusa. Po szczepieniu występują łagodne objawy niepożądane, tj. ból w miejscu podania, tkliwość w miejscu podania bóle głowy i mięśni, zmęczenie. Osoby, które nie mogą być zaszczepione, przebywając w miejscu występowania choroby, powinny pamiętać o zabezpieczeniu się przed ugryzieniem przez komary oraz kontaktem z dzikim ptactwem i trzodą chlewną. Ochrona obejmuje stosowanie repelentów, odzieży zabezpieczającej całe ciało, stosowanie moskitiery i zamontowanie siatek zabezpieczających na oknach. Szczepienie można wykonać w placówce, gdzie wykonuje się szczepienia podróżujących.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Japońskie zapalenie mózgu jest chorobą wirusową przenoszony przez komary. Naturalnym rezerwuarem wirusa są ptaki wodne i trzoda chlewna. Okres wylegania choroby wynosi od 6 do 16 dni. Większość zakażeń (99%) przebiega bezobjawowo lub dominują objawy grypopodobne. U około 1% zakażonych obserwuje się ciężkie objawy, tj. zapalenie mózgu, uszkodzenia neurologiczne, niedowłady oraz inne ubytki neurologiczne. Trwałych zmian neurologicznych doświadcza połowa osób, które przeżywają chorobę. Śmiertelność sięga nawet 30%. Główną przyczyną zgonu w przebiegu choroby jest niedotlenienie mózgu.
Japońskie zapalenie mózgu występuje na subkontynencie Indyjskim, w południowo-wschodniej Azji oraz północno wschodniej Australii.
Według danych WHO, każdego roku zakażonych jest 68 000 osób, w tym 75% to dzieci do 15 lat. Szacuje się że każdego roku 20 000 osób umiera z powodu choroby.
Pamiętaj, że…
Zakażenie JMZ jest najczęściej bezobjawowe,
Choroba występuje rzadko, ale jak dojdzie do wystąpienia objawów, przebieg może być dramatyczny, często kończy się zgonem,
Nie znamy swoistej terapii przeciw japońskiemu zapaleniu mózgu.
O szczepionce
W Polsce dostępna jest inaktywowana (zabita) szczepionka przeciw japońskiemu zapaleniu mózgu. Wirus wchodzący w skąd szczepionki jest namnażany w linii komórek, a następnie inaktywowany przy użyciu formaldehydu. Szczepionka zawiera adiuwant- wodorotlenek glinu.. Szczepionka jest zalecana dla osób dorosłych, młodzieży, dzieci i niemowląt od 2 m.ż. planujących wyjazd do krajów gdzie występuje zwiększone ryzyko zachorowania. Szczepienie podstawowe obejmuje podanie 2 dawek, w odstępie 0-28 dni. Dzieciom powyżej 14 m.ż., młodzieży i dorosłym można podać dawkę przypominającą około roku po szczepieniu podstawowym, przed potencjalną ponowną ekspozycją na wirusa. Po szczepieniu występują łagodne objawy niepożądane, tj. ból w miejscu podania, tkliwość w miejscu podania bóle głowy i mięśni, zmęczenie. Osoby, które nie mogą być zaszczepione, przebywając w miejscu występowania choroby, powinny pamiętać o zabezpieczeniu się przed ugryzieniem przez komary oraz kontaktem z dzikim ptactwem i trzodą chlewną. Ochrona obejmuje stosowanie repelentów, odzieży zabezpieczającej całe ciało, stosowanie moskitiery i zamontowanie siatek zabezpieczających na oknach. Szczepienie można wykonać w placówce, gdzie wykonuje się szczepienia podróżujących.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Ospa wietrzna jest ostrą chorobą zakaźną wywołaną przez wirus ospy wietrznej i półpaśca. Jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób zakaźnych. Najczęstszym źródłem zakażenia jest bezpośredni kontakt z chorym lub droga kropelkowa. Zakażenie szerzy się także przez kontakt z przedmiotami zanieczyszczonymi wydzielinami z dróg oddechowych chorej osoby. Do głównych objawów choroby należą: swędząca wysypka grudkowo-pęcherzykowa na tułowiu, twarzy, owłosionej skórze głowy, kończynach, błonach śluzowych, gorączka, złe samopoczucie, bóle głowy i mięśni, powiększenie węzłów chłonnych. W większości przypadków ospa wietrzna przebiega łagodnie, jednak u 2-6% chorych mogą wystąpić groźne powikłania. Do najczęstszych powikłań należą zakażenia bakteryjne skóry, które mogą powodować powstanie szpecących blizn, objawy neurologiczne (zapalenie móżdżku, mózgu, czy opon mózgowo-rdzeniowych) oraz ostra małopłytkowość. Okres zakaźności trwa 1-2 dni przed i do 6 dni po pojawieniu się wysypki, praktycznie do przyschnięcia wszystkich pęcherzyków. Po przechorowaniu ospy wietrznej wirus pozostaje w organizmie w postaci utajonej. W sytuacji spadku odporności dochodzi do rozwoju półpaśca.
Pamiętaj, że:
Ospa wietrzna jest nieprzewidywalna, powikłania mogą wystąpić u dotychczas zdrowych osób,
U osób dorosłych przebieg ospy wietrznej jest cięższy niż u dzieci,
Wirus szczepionkowy nie przenosi się na osoby z bliskiego otoczenia, można szczepić dzieci kobiet będących w ciąży, a także otoczenie osób z niedoborami odporności.
W Polsce jest to choroba częsta. Rocznie rejestruje się około 150-220 tysięcy zachorowań, z czego większość stanowią dzieci do 10 r.ż. W granicach 1 000- 1 300 osób rocznie jest hospitalizowanych z powodu ciężkiego przebiegu ospy wietrznej.
O szczepionce
Szczepionka przeciw ospie wietrznej zawiera żywy, osłabiony (atenuowany) szczep wirusa. Podajemy dwie dawki szczepionki. Przeciwwskazaniem do szczepienia są stany obniżenia odporności, chłoniaki i inne nowotwory z zajęciem szpiku czy układu chłonnego oraz ciąża. Nie ma niebezpieczeństwa przeniesienia wirusa szczepionkowego na osoby z niedoborami odporności. Można szczepić dzieci kobiet będących w ciąży.
Szczepionka przeciw ospie wietrznej jest bezpieczna i dobrze tolerowana, rzadko wywołuje niepożądane odczyny poszczepienne. Rzadko po szczepieniu występuje poronna postać ospy wietrznej. Szczepienie zabezpiecza przed objawami i powikłaniami ospy wietrznej na całe życie. Skuteczność szczepionki jest bardzo wysoka, przekracza 95%. Szczepionka podana do 3 dni od ekspozycji jest skuteczna w około 90%.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Świnka (nagminne zapalenie ślinianek przyusznych) to wirusowa choroba zakaźna, której źródłem zakażenia jest chory człowiek. Infekcja przenosi się drogą kropelkową lub poprzez kontakt z przedmiotami skażonymi wydzieliną z gardła chorej osoby. Objawy występują zwykle po 17-18 dniach od infekcji. Pojawia się gorączka, złe samopoczucie, obrzęk i bolesność jednej lub obydwu ślinianek przyusznych. W wyniku obrzęku może wystąpić utrata apetytu, trudności w połykaniu oraz uczucie suchości w jamie ustnej. Poważniejsze powikłania występują częściej u chłopców niż u dziewczynek. Są to zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie jąder prowadzące czasami do bezpłodności, zapalenie trzustki, rzadziej zapalenie stawów, mięśnia sercowego lub nerwu słuchowego, które prowadzi do trwałej głuchoty.
Pamiętaj, że:
Powikłania świnki występują częściej u chłopców i mogą prowadzić do trwałego kalectwa (m.in. bezpłodności, głuchoty),
Szczepionka występuje tylko w postaci skojarzonej ze szczepionką przeciw odrze i różyczce.
Zachorowania na świnkę były powszechne przed wprowadzeniem szczepień. Epidemie występowały co 3-4 lata. W wielu krajach szczepienia spowodowały wyeliminowanie tej choroby. W Polsce szczepienia obowiązkowe przeciwko śwince rozpoczęto w 2004 r. Aktualnie rejestruje się ok. 1500-2000 przypadków rocznie.
O szczepionce
Szczepionkę przeciwko śwince podaje się w postaci skojarzonej ze szczepionką chroniącą przed odrą i różyczką (MMR). Szczepionka jednoskładnikowa przeciwko tej chorobie nie jest dostępna. Maksymalną ochronę zapewnia podanie dwóch dawek szczepionki. Pierwszą dawkę podaje się w 13-15 miesiącu życia, a drugą uzupełniającą – w 6 roku życia.
Szczepionka MMR jest szczepionką bezpieczną i skuteczną. Po jej podaniu mogą wystąpić odczyny miejscowe, tj.: ból w miejscu podania, zaczerwienienie lub obrzęk. Ogólne odczyny poszczepienne zależą od wieku szczepionej osoby. U dzieci może pojawić się łagodne powiększenie węzłów chłonnych, podwyższona temperatura i wysypka. U dorosłych mogą dodatkowo wystąpić bóle stawów. Przeciwwskazania do stosowania MMR to przede wszystkim: uczulenie na którykolwiek składnik preparatu, stwierdzona reakcja nadwrażliwości po wcześniejszym szczepieniu, ciąża, gorączka, przyjmowanie leków zmniejszających aktywność układu odpornościowego oraz choroby krwi i nowotwory.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Żółta gorączka jest ostrą chorobą wirusową, przenoszoną przez zakażone wirusem komary w regionach tropikalnych. Objawy żółtej gorączki obejmują gorączkę, bóle głowy, żółtaczkę, bóle mięśniowe, nudności, wymioty oraz uczucie zmęczenia. Niewielki odsetek pacjentów rozwija piorunujące objawy gorączki krwotocznej, z czego połowa umiera w ciągu 7-10 dni.
Pamiętaj, że:
Żółta gorączka jest chorobą wirusową przenoszoną przez komary,
Nie występuje w Polsce, ale jest częsta w tropikalnych regionach Afryki i Ameryki Środkowej i Południowej,
Szczepionka jest zalecana podróżującym w regiony endemiczne, a dla podróżujących do niektórych krajów jest obowiązkowa.
W Polsce choroba ta nie występuje, w ostatnich latach nie rozpoznawano też zachorowań wśród turystów powracających z tropików. Wirus żółtej gorączki występuje natomiast endemicznie w tropikalnych regionach Afryki oraz Ameryki Środkowej oraz Południowej.
O szczepionce
Szczepionka przeciw żółtej gorączce zawiera żywe, osłabione cząstki wirusa. Szczepionka nie zawiera adiuwantów ani środków konserwujących. Wykazuje ona bardzo wysoką skuteczność, dając odporność na całe życie. 99% osób szczepionych rozwija ochronne przeciwciała po 30 dniach. W Polsce szczepionka jest zalecana podróżującym w tereny endemiczne. Niektóre kraje wprowadziły obowiązek szczepienia przeciw żółtej gorączce dla wszystkich przekraczających ich granicę.
Przeciwwskazaniem do szczepienia są wiek do 9 miesiąca życia, ciąża, poważne uczulenia na białko jaja kurzego oraz poważny niedobór układu odpornościowego. Rzadko dochodzi do niepożądanych odczynów poszczepiennych. W 4 przypadkach na milion podanych dawek dochodzi do objawów zapalnych w obrębie wątroby, nerek lub ośrodkowego układu nerwowego. Ryzyko NOP jest większe u osób powyżej 60 r.ż. oraz osób z obniżoną odpornością.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Gruźlica jest chorobą zakaźną wywołaną przez bakterie – prątki gruźlicy z grupy Mycobacterium tuberculosis complex. Gruźlica jest chorobą zaraźliwą. Zakażenie zwykle rozprzestrzenia się drogą oddechową. Dzieci najczęściej zakażają się od chorych dorosłych w wyniku kontaktu z chorym wydalającym prątki gruźlicy w ślinie. Najczęściej proces chorobowy obejmuje płuca, ale prątki gruźlicy mogą docierać do wszystkich narządów i tkanek, a w sprzyjających okolicznościach wywołać chorobę, która rozwija się u 5-10% zakażonych prątkami.
Szczepienie BCG w pierwszych dobach życia zmniejsza ryzyko zachorowania na gruźlicę o ciężkim przebiegu u dzieci, pod postacią rozsianą, gruźliczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub zgonu w przebiegu gruźlicy,
Szczepionka BCG jest najczęściej podawaną szczepionką na świecie,
Przeciwwskazaniem do podania szczepionki BCG są niedobory odporności.
Gruźlica należy do najczęstszych chorób zakaźnych na świecie i stanowi globalne zagrożenie dla zdrowia. Polska należy do krajów o średniej zapadalności na gruźlicę. Chorują głównie dorośli, a liczba zachorowań u dzieci – m.in. dzięki prowadzonym od lat skutecznym szczepieniom – jest znacznie mniejsza.
O szczepionce
Szczepionka BCG (Bacillus Calmette-Guérin) zawiera żywe, osłabione prątki bydlęce. Jest najczęściej podawaną szczepionką na świecie. Od chwili jej wprowadzenia w 1921 roku została podana ponad 3 miliardom ludzi. W Polsce szczepienie przeciw gruźlicy jest obowiązkowe, szczepionkę BCG podaje się przed wypisaniem dziecka z oddziału neonatologicznego. Szczepionki BCG są uważane za bezpieczne. Odczyny poszczepienne występują bardzo rzadko, jeżeli występują to są niebolesne oraz mają tendencję do samowygojenia. Szczepionka BCG może wywołać groźne postaci zakażenia np. zakażenie rozsiane u osób w stanach obniżonej odporności. Z tego powodu nie wolno jej podawać dzieciom: z ciężkimi niedoborami odporności, które chorowały na gruźlicę. Nie powinno się szczepić dzieci zakażonych HIV oraz noworodków matek chorych na gruźlicę. Szczególne znaczenie odgrywa więc badanie kwalifikacyjne przed szczepieniem przeciw gruźlicy, zwłaszcza w zakresie dokładnego wywiadu w kierunku wrodzonych zaburzeń odporności oraz wykluczenie kontaktu dziecka z osobami chorymi na gruźlicę.
Szczepienie BCG chroni niemowlęta i dzieci przed najcięższą postacią gruźlicy, tj. gruźliczym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych. Więcej zapytań budzi skuteczność szczepienia BCG w gruźlicy płucnej. Wykazywano zarówno dużą skuteczność szczepionki w zapobieganiu gruźlicy płuc, jak i brak tego efektu.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Tężec jest chorobą układu nerwowego, spowodowaną działaniem toksyny tężcowej (neurotoksyny) wytwarzanej przez laseczki tężca (z łac. Clostridium tetani). Bakterie występują powszechnie w glebie, kurzu, wodzie oraz przewodzie pokarmowym zwierząt. Wrotami zakażenia mogą być uszkodzenia ciała związane z przerwaniem ciągłości tkanek, w tym również drobne, prawie niewidoczne skaleczenia. Do zakażenia może prowadzić również poród lub poronienie przy nie zachowaniu zasad higieny. Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi zakażenia są warunki beztlenowe w ranie/skaleczeniu, gdzie bakterie się namnażają i wytwarzają toksynę tężcową, która blokuje zakończenia nerwowe. Objawy występują od 3 dni do 3 tygodni, średni czas to 8 dni. Jest to przede wszystkim uczucie rozbicia, bezsenność, bóle głowy, zdenerwowanie pocenie, zaczerwienienie twarzy oraz skurcze mięśni prowadzące do szczękościsku, porażenia mimicznych mięśni twarzy oraz zaburzeń ciśnienie tętniczego krwi. Do powikłań zalicza się zapalenie płuc, krwiaki wewnątrzmięśniowe, złamania kręgów, zapalenie mięśnia sercowego a w ostateczności zgon występujący u 30-50 na 100 chorych.
Pamiętaj, że:
Przechorowanie tężca nie chroni przed kolejnym zachorowaniem,
Każde zranienie niesie ryzyko zakażenia bakteriami tężca, zwłaszcza, gdy rana ulegnie zanieczyszczeniu brudem, ziemią lub odchodami zwierząt,
Każdy powinien być zaszczepiony po narażeniu, ponieważ zarodniki tężca występują powszechnie w przyrodzie,
Odporność po szczepieniu zmniejsza się z upływem czasu, dlatego potrzebne są dawki przypominające.
Tężec występuje bardzo często w Afryce, Azji i Ameryce Południowej. Ponad 80 proc. przypadków to tężec noworodków. Co 3 minuty na świecie z powodu tężca umiera dziecko. Każdego roku z powodu tężca umiera 213 000 – 293 000 osób. Tężec odpowiada za 5-7% wszystkich zgonów noworodków i 5% zgonów matek w czasie porodu na świecie. W Europie tężec to choroba rzadka. W Polsce dzięki obowiązkowym szczepieniom dzieci i młodzieży choroba ta została praktycznie wyeliminowana. Ostatni przypadek tężca noworodków zarejestrowano w 1983 roku. Wśród chorych obecnie dominują dorośli w wieku ponad 60 lat, od dawna nieszczepieni. U nich też tężec przebiega wyjątkowo ciężko, często prowadząc do zgonu. Każdego roku choruje kilkanaście osób, kilka umiera.
O szczepionce
Szczepionka przeciw tężcowi należy do szczepionek inaktywowanych, zawiera oczyszczoną nieaktywną toksynę (tzw. toksoid) tężcową. Obowiązkowe (bezpłatne) szczepienie przeciw tężcowi obejmuje dzieci i młodzież do ukończenia 19 r.ż. Szczepienie jest realizowane w postaci szczepionki skojarzonej przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP/DTaP) lub w przypadku przeciwwskazań do szczepień przeciw krztuścowi szczepionką DT (przeciw błonicy i tężcowi) lub jako szczepionka monowalentna T (przeciw tężcowi). Odporność przeciw tężcowi zmniejsza się z upływem czasu, dlatego osobom dorosłym zalecane są dawki przypominające szczepionki co 10 lat. Szczepienie przypominające może być wykonywane szczepionką przeciw tężcowi, szczepionką przeciw błonicy i tężcowi lub szczepionką przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi.
Szczepionka przeciw tężcowi jest bezpieczna. Może powodować łagodne odczyny miejscowe, tj. ból w miejscu podania, zaczerwienienie, bolesny obrzęk.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
Półpasiec jest reaktywacją uśpionego, przewlekłego zakażenia wirusem ospy wietrznej i półpaśca (VZV), do którego dochodzi po osłabieniu odporności, co zwykle ma miejsce wiele lat po przebyciu ospy wietrznej. Choroba dotyczy głównie osób >50. roku życia oraz osób z obniżoną odpornością. Powinniśmy zachęcać osoby starsze do szczepień przeciw półpaścowi. W obliczu starzejącego się społeczeństwa, dłuższym przewidywanym życiu oraz znacznie większej liczbie osób w stanie immunosupresji, należy spodziewać się zwiększenia liczby zachorowań na półpasiec.
O szczepionce
Szczepionka przeciw półpaścowi to szczepionka inaktywowana, przygotowana metodą rekombinacji. Zawiera adiuwant – substancję wzmacniająca odporność. Wskazana jest do profilaktyki półpaśca oraz neuralgii półpaścowej u osób w wieku 50 lat i starszych oraz dorosłych o zwiększonym ryzyku zachorowania na półpasiec. Została opracowana w celu zapobiegania półpaścowi u osób, które miały kontakt z wirusem wywołującym ospę wietrzną. Szczepienie przeciw półpaścowi jest skuteczne w zapobieganiu zachorowaniom na półpasiec (do 10 lat od szczepienia), jest dobrze tolerowane i wiąże się z niewielkim ryzykiem niepożądanych odczynów, głównie w miejscu wstrzyknięcia.
O chorobie. Co to jest półpasiec?
Półpaśca wywołuje ten sam wirus, który jest przyczyną ospy wietrznej.
Wirus ospy wietrznej i półpaśca po przebyciu zachorowania na ospę wietrzną pozostaje w zwojach nerwowych pacjenta w formie nieaktywnej i w sytuacji wystąpienia osłabienia odporności ulega aktywacji, powodując wystąpienie objawów półpaśca. Może się uaktywnić nawet po wielu latach, powodując półpasiec.
Nie można zakazić się półpaścem, ale osoby nieuodpornione (niezaszczepione lub te które nie chorowały), mogą zakazić się ospą wietrzną.
Jakie są objawy półpaśca?
Półpasiec najczęściej występuje pod postacią bolesnych wykwitów wzdłuż przebiegu nerwu, atakuje głównie osoby starsze. Prowadzi do uszkodzenia układu nerwowego.
Po kilku dniach bólu i tkliwości unerwionej skóry przez zajęte nerwy następuje w tym miejscu wysyp pęcherzyków przypominających pęcherzyki ospy wietrznej, nieco jednak większych i głębiej umiejscowionych. Pojawiające się wykwity nie przekraczają pośrodkowej linii ciała. Wysypce towarzyszy często powiększenie okolicznych węzłów chłonnych oraz gorączka. Wykwity skórne wycofują się na ogół po 7-14 dniach. U 50% osób powyżej 60 r.ż. w miejscach po wykwitach utrzymuje się bolesność, trwająca nawet kilka miesięcy.
U osób z półpaścem zaraźliwość utrzymuje się do tygodnia od wystąpienia wysypki.
Jak poważne mogą być objawy półpaśca?
Półpasiec błędnie postrzegany jest jako choroba łagodna. W rzeczywistości wyzwaniem jest leczenie powikłań półpaśca.
Szczególnie niebezpieczna jest postać półpaśca dotycząca gałązki ocznej nerwu trójdzielnego, gdyż w jego przebiegu występują owrzodzenia rogówki oraz zmiany dotyczące zwoju kolankowego nerwu twarzowego (wysypka w zewnętrznym przewodzi słuchowym oraz z zajęciem błony bębenkowej , szum w uszach, zawroty głowy, porażenie nerwu twarzowego).
U osób z obniżona odpornością może dojść do uogólnionej choroby. Ze względu na cięższy przebieg kliniczny i towarzyszący chorobie przewlekły nerwoból, półpasiec uważany jest za większy problem zdrowotny niż ospa wietrzna. Szacunkowe dane wskazują, że wśród osób, które chorowały na ospę wietrzną ok. 1/3 zachoruje na półpaśca, a wśród nich kolejne 1/3 będzie chorowało z objawami długotrwałego bolesnego półpaśca. Wyzwaniem jest wtedy leczenie bólu.
Głównym czynnikiem ryzyka wystąpienia półpaśca jest wiek. Zwiększoną zachorowalność obserwuje się u osób w wieku 50 lat i więcej. U niektórych pacjentów takie dodatkowe czynniki jak wiek, choroby przewlekle, prowadzona terapia, powodują ciężki przebieg choroby lub wystąpienie powikłań, tj. neuralgia półpaścowa. Wśród ważnych czynników ryzyka wymieniane są również choroby prowadzące do zaburzenia odporności, np. rozsiane nowotwory, w tym hematologiczne, zakażenie wirusem HIV, terapie prowadzące do immunosupresji u pacjentów po przeszczepach narządów lub u pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi.
Jak wiele zachorowań na półpasiec występuje w Polsce?
Nie znamy szczegółowych danych epidemiologicznych dotyczących półpaśca. W obliczu starzejącego się społeczeństwa, dłuższym przewidywanym życiu oraz znacznie większej liczbie osób w stanie immunosupresji, należy spodziewać się zwiększenia zarówno liczby zachorowań na półpasiec, jak i obciążenia systemu opieki zdrowotnej przez tę chorobę. Szacuje się, że na półpasiec zachoruje średnio co trzecia osoba po 60. roku życia.
Gdzie i jak często półpasiec występuje na świecie?
Częstość występowania półpaśca jest wyższa wśród pacjentów z obniżoną odpornością w porównaniu z populacją ogólną, np. zapadalność wśród pacjentów po przeszczepie komórek macierzystych w Stanach Zjednoczonych wynosiła 43/1000 w porównaniu z 4,8/1000 w populacji ogólnej. Większą zapadalność na półpasiec obserwuje się również w populacjach pacjentów po przeszczepie narządu litego (17/1000) pacjentów zakażonych wirusem HIV (17,4/1000) lub z reumatoidalnym zapaleniem stawów (12,2/1000).
W związku ze starzeniem się społeczeństwa, wzrostem zachorowalności na choroby nowotworowe oraz częstszym stosowaniem terapii zaburzających odporność, należy oczekiwać wzrostu zapadalności na półpasiec. Ostatnie badania prowadzone w Stanach Zjednoczonych potwierdzają zwiększone ryzyko zachorowania na półpasiec po przechorowaniu COVID-19.
Źródło: szczepienia.pzh.gov.pl
